مهرداد رجبی - پژوهنده ارشد، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی مرکز اراک- دانشجوی دکتری، گروه شیمی فیزیک پردیس دانشگاهی دانشگاه گیلان
حسین روحی - استاد تمام، دانشکده علوم پایه دانشگاه گیلان

این مقاله به بررسی واکنش اکسیداسیون اتیل بنزن (EB) به اتیلن بنزن هیدروپراکسید (EBHP) در فاز مایع با هوا و در دمای 155˚C140 و فشار 3 اتمسفر و بدون استفاده از کاتالیست فلزی یا آلی پرداخته تا بیشترین تبدیل EB و گزینش پذیری EBHP حاصل گردد. روش های آنالیز کمی محصول های واکنش و روش آماده سازی خوراک برای واکنش اپوکسیداسیون پروپیلن با EBHP در حضور کاتالیست غیرهمگن (Ti/SiO(2 توسعه داده شده است. بررسی ها روی شرایط فرایندی شامل اثرهای فشار جزیی اکسیژن دمای برنامه ریزی شده، دمای رفلاکس، مقدار گاز خروجی و حذف آب تولیدی حین واکنش در این کار انجام شده است. محصول اصلی واکنش EBHP و محصول های فرعی شامل استوفنون (ACP) و 1- فنیل اتانول (PE1) در مقادیر کم نیز تولید می شوند. سرعت تشکیل EBHP با افزایش دما تا 155˚C افزایش می یابد و دردمای بیشتر از آن به دلیل تجزیه حرارتی EBHP به ACP و PE1 و در تبدیل EB بیش از 13 درصد و فشار جزیی اکسیژن بالای 1/2 اتمسفر، سرعت کاهش می یابد. محصول های اکسیداسیون با محلول قلیایی واکنش داده و پس از شستشو با آب مقطر و خشک کردن و سپس تغلیظ تا 20 درصد وزنی EBHP در EB به عنوان خوراک و آورنده اکسیژن در فرایند اپوکسیداسیون پروپیلن در حضور کاتالیست غیرهمگن (TI/SiO(2 قابل استفاده است. به هرحال خود اکسید شدن غیرکاتالیستی EB به EBHP، در شرایط آزمایشی ارایه شده در این مقاله، با تبدیل بیش از 13 درصد برای EB و گزینش پذیری بیش از 90 درصد برای EBHP همراه است. در شرایط آزمایشی بکاررفته، استفاده از هر نوع ترکیب فلزی واسطه به دلیل تجزیه جزیی EBHP به ACP و PE1 باعث کاهش راندمان تولید EBHP می شود. در دمای بیش از 155˚C و غلظت پراکسید بیش از 13 درصد این واکنش محدود شده و تبدیل EB افزایش و گزینش پذیری EBHP کاهش می یابد.

اکسیداسیون، اتیل بنزن هیدروپراکسید پروپیلن، اپوکسیداسیون، مونومراستایرن، اتیل بنزن، استوفنون، 1- فنیل اتانول