هدی عرب زاده - عضو هیات علمی دانشگاه ولآیت
مهراسا رحمانی - کارشناسی ارشد زبان و فارسی

پیکرگردانی، به معنای تغییر و تبدیل شکل ظاهری و یا هویت شخص یا چیزی به مدد نیروهای ماورایی است. تبدیل خدایان به پیکرههای انسانی، حیوانی، نباتی و جمادی از نمونههای اولیهی پیکرگردانی در روایتهای اسطورهای به شمار میآید. به مرور بدیل شخصیتهای انسانی به پیکرههای مزبور یا بالعکس، به روایتها راه پیدا میکنند. روایتهای اسطورهای اعم از آثار حماسی در ادبیات کلاسیک و رمان معاصر از جمله محملهایی است که میتوان نمونههای متعددی از پیکرگردانی را در آن مشاهده کرد.رمان بیوهکشی اثر یوسف علیخانی که در بافتی روستایی و سنتی اتفاق افتاده است، بستر مناسبی را برای بیان انواع باورها ایجاد کرده است؛ مردمان میلک، مجموعهای از باورها و اعتقادات را فارغ از به چالش کشیدن آن، در جزءجزء زندگی خود به کار میبندند؛ اعتقاد به نیروی نابودکنندهی اژدرمار اژدر چشمه، تاثیر خواب بر زندگی، قربانی کردن انسان برای دفع نیروهای اهریمنی و... از نمونه های چنین باورهایی است. در حین مطالعهی بیوهکشی، با پیکرگردانی به عنوان یکی از مفاهیم مبتنی بر چنینباورهایی مواجه میشویم که در سیر حوادث داستان، با نمادهایی چند به نمایش گذاشته شده است. همسان انگاشته شدن شخصیت اژدر با اژدهای چشمه، از نمونههای برجستهی اسطورهی پیکرگردانی در رمان بیوه کشی است. در مقالهی حاضر، نگارندگان تلاش میکنند تا موضوع پیکرگردانی را در شخصیتها و کنشهای رمان بیوهکشیمورد تجزیه وتحلیل قرار دهند. عمدهترین محور این مطالعه مبتنی بر همذات پنداری شخصیت اژدر و اژدرمار اژدر چشمه است.

اسطوره، پیکرگردانی، بیوه کشی، شخصیت، اژدر، اژدرمار