تحلیلی بر تحول و نوآوری ذهنیت غنایی و عاطفی غزل معاصر

میان نوع ادبی غنایی و قالب شعری غزل فارسی تناسبات محکم و دیرینهای است؛ به گونهای که بهترین جایگاه بازنمود مضامین غنایی را غزل دانستهاند. غزل با گذشت روزگاران بسیار همچنان باقی است و گرد کهنگی بر خود نگرفته است. در دوران معاصر غزل یکی از قالبهای شعری مورد توجه شاعران و مخاطبان بوده است؛ حتی با وجود رواج یافتن و اوج گرفتن شعر آزاد نیمایی و موج و شعر سپید و غیره، این قالب به دلیل نوآوری و تحول در صورت و معنا از ارج و ارز نیفتاده است. عشق وعاشقانهها در غزل معاصر نیز نسبت به غزل کلاسیک دچار تغییر و تحول در نوع نگاه و پردازش مفاهیم و بنمایههای آن گردیده است. آنچه در بخش عاطفه و احساس غزل غنایی معاصر برجستگی و بسامد یافته، بیان حالات روحی و عاطفی شخص شاعر است؛ حالات و روحیاتی که هم عینیتی خاص یافته و هم حس صادقانه شاعر را برملا میکند. غزل معاصر به ویژه غزلهای توللی، ابتهاج، منزوی، نیستانی، بهمنی، امینپور در این پژوهش مطالعه شدهاند. در بخش مضمون، تغزل، عشق زمینی و اندکی آسمانی، بیان دردها و رنجهای فردی و اجتماعی، نوید و امید، بنمایه اندوه و رنج و مرگاندیشی، مضامین میهنی و متعهدانه، ستایش همسر و... بسیار پررنگ است. عمدهترین تحول غزل زمانه ما، حرکت از سابژه (امور ذهنی و خیالی و موضوعی) به آبژه ( عینیتگرایی و امر اینجایی) است

Keywords:

غزل معاصر , ادب غنایی , ذهنیت غنایی , عاطفه فردی و اجتماعی