نیما نوعی - دانشکده مهندسی عمران ، دانشگاه سمنان
خسرو حسینی - دانشکده مهندسی عمران ، دانشگاه سمنان

بند انحرافی فجر در استان خوزستان و در شهرستان رامهرمز به منظور تامین آب مورد نیاز شبکه آبیاری فجر با وسعت 3000 هکتار اراضی کشاورزی برروی رودخانه ابوالفارس احداث گردیده است. آب مورد نیاز این شبکه بمقدار 3 متر مکعب بر ثانیه از سد انحرافی فجر تأمین می گردد. این سد انحرافی دارای سازه هایی مشتمل بر دهانه آبگیر، سد خاکی و سد بتنی می باشد.جانمائی و موقعیت اجزاء سد انحرافی فجر بنحوی طراحی و اجرا گردیده است که در حال حاضر با مشکلاتی روبرواست. رسوب گذاری در مخزن سد انحرافی فجر به صورتی است که مجرای جریان آب به سمت آبگیر در شرایط طبیعی رودخانه ایجاد نمی گردد. این امر باعث شده زارعین با احداث نهر خاکی سنتی آب را به آبگیرهدایت نماید. راهکارهای اولیه برای ایجاد جریان به سمت آبگیر چنانکه در عکس زیر مشهود است،راه به جائی نبرده است و تخریب همه ساله سر دهنه و نهرخاکی توسط سیلاب مشکلات و هزینه زیادی باعث می شود که این مشکلات به سبب عدم موقعیت مناسب سازه های وابسته به سد انحرافی می باشددر این مقاله گزینه های مختلف علاج بخشی بررسی گردیده و گزینه بهینه با لحاظ نمودن نقطه نظرات فنی،اجرایی، بهره برداری و اقتصادی طرح و احداث تاسیسات آبگیری در نزدیکترین محل که آبگیری مطمئن و هدایت آب با حداقل ممکن بار رسوبی از رودخانه ابوالفارس به سیستم انتقال موجود شبکه فجر میسر گردد تشریح گردیده است.

شبکه آبیاری ، کانال ، سد انحرافی ، باراژ ، سرریز بتنی ، آبگیر