هدی عرب زاده - عضو هیات علمی دانشگاه ولآیت
فروزان بشیری - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

یکی از مهمترین نظریههای انتقادی حال حاضر، نظریهی پسامدرنیسم است. پسامدرن به عنوان نظریهای انتقادی به نقد و بررسی ویژگیهایی نظیر فراداستان، دور باطل، از هم گسیختگی، عدم قطعیت، پارانویا، تداعی نامنسجم اندیشهها، تکثر روایات، تناقض و تقابل، شک و تردید، فقدان آغاز و پایانی متعارف، فقدان پیرنگ، عدمانسجام، همهویت شدن شخصیتها و عنصر غالبداستان یعنی محتوای وجودشناسانه در آثار هنری و ادبی میپردازد. صاحبنظران این عرصه همچون برایان مکهیل، پتریشا و،بری لوییس، دیوید لاج و... نظریه خود را با تکیه بر یکی از ویژگیهای مزبور میپرورانند؛ بنابراین طبیعی به نظر می رسد که اختلافنظرهایی چند درباره مهمترین مشخصههای آثار پسامدرن بروز کند. در عین حال با وجود این اختلاف نظرها، آنان در پسامدرن بودن برخی آثار اتفاقنظر دارند؛ این در حالی است که برای تشخیص پستمدرن بودن برخی آثار باید مطالعهای جدی براساس ویژگیهای مزبور صورت گیرد؛ به خصوص در حوزه آثار داستانی معاصر فارسی که عرصهای نوپا در این وادی به شمار می آید.هوشنگ گلشیری یکی از مشهورترین نویسندگان دهههای اخیر ادبیات ایران به شمار میآید. او با نگارش شاهزاده احتجاب، تحول جدی در عرصه روایت پدید آورد. نگارندگان با توجه به نوع روایتپردازیهای گلشیری، داستان شب شک را برای بررسی حاضر درنظر گرفتهاند شبشک، داستانی است که عمدهترین ویژگیهای پستمدرن در آن قابل بررسی است؛ لذا نگارندگان مقاله حاضر تلاش می کنند تا خوانشی دقیق از این روایت بر مبنای نظریه پستمدرن ارایه کنند.

پسامدرنیسم، فراداستان، وجودشناسی، عدم قطعیت،شب شکو هوشنگ گلشیری