حدیث مهدی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه حقوق جزا و جرم شناسی ،واحد میبد ،دانشگاه آزاد اسلامی ،میبد ،ایران

عنصرمعنوی یکی ازعناصر تشکیل دهنده ی جرم است که منظور از عنصر معنوی شرکت در جنایت، علم وعمد شرکاء در جرایم عمدی و یا تقصیر یکایک آنان در جرایم خطایی است. در حقوق ایران، جنایت بر ساس عنصر روانی به انواع جنایت عمدی، شبه عمدی و یا خطای محض تقسیم شده که برحسب میزان تقصیر و قابلیت سرزنش، برای انواع جنایت، مجازات های متفاوتی پیش بینی شده است. شرکت در جرم از نظر ساختاری، با جرم ارتکابی ازسوی یک فرد در بخش رکن معنوی، تفاوت اساسی ندارد. با این حال تعددمرتکبین، مقتضی شرایط ویژه ای است که وقوع شرکت را میسر می سازد اما این بدین معنی نیست که شرکاء الزاما دارای عنصر روانی مشترکی برای ارتکاب عمل مجرمانه باشند بلکه درشرکت درجنایت، هریک ازشرکاء باید رکن معنوی مستقلی داشته باشند. توضیح اینکه در رکن معنوی شرکت درجنایت، موضوع تجمیع منتفی است و مرتکبین در صورتی شریک محسوب می شوند که هریک ازآنها منفردا، رکن معنوی جرم یا جنایت ارتکابی را دارا باشند که ممکن است هر یک ازشرکاء، عنصر روانی متفاوتی داشته باشند،چنانکه ماده ی 369 ق.م.ا مصوب 1392 بیان می دارد که : قتل یا هر جنایت دیگر، می تواند نسبت به هر یک ازشرکاء حسب مورد عمدی، شبه عمدی و یا خطای محض باشد. اما نکته ای که لازم به ذکر می باشد این مطلب است که تحقق شرکت درجنایت منوط به وحدت قصد و تبانی قبلی شرکاء نیست وبرخی ازحقوقدانان اظهار می دارند که با توجه به ماده ی 125 ق.م.ا مصوب 1392 ، بطور کلی شرکت در جرم منوط به هیچ نوع توافقی نمی باشد. لیکن، گاه عنصر روانی شرکاء جنایت با یکدیگر متفاوت است.

عنصرمعنوی، شرکت درجنایت، علم وعمد، جرایم عمدی، جرایم خطایی