محمود یزدانی - استادیار بخش عمران، دانشگاه تربیت مدرس و کارشناس ارشد مکانیک سنگ، شرک
عباس کمالی بندپی - کارشناس مکانیک سنگ، شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس
عباس کمالی - کارشناس مکانیک سنگ، شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس

یکی از مسائل مهم در انتخاب محل مناسب برای سدهای بتنیقوسی بلند، وجود تکیه گاههای سنگی با مقاومت و سختی زیاد است. از طرفی تود ههایسنگی سخت در طبیعت، بدلیل داشتن رفتار ارتجاع یشکننده اغلب در اثر بارهای مختلف ناشی از وزن مصالح، گرادیان حرارتی و نیروهای تکتونیکی، رفتار تغییرشکلی خود را با ایجاد شکستگی در یک یا چند جهت با فواصل و تداوم مختلف بروز می دهند. بهمین دلیل یافتن تکیهگاههای سخت برای سدهای قوسیبتنی که فاقد ناپیوستگیهای بزرگ و موثر در توده سنگی خود باشند معمولا غیرممکن است. لذا طراحان این سدها غالبا مجبورند وجود این ناپیوستگی ها را بعنوان بخش مهم وتعیین کنند های از سازه سد و پی آن تلقی نموده و تاثیر آنها را در تحلیلهای پایداری تکی هگاهها و تراوش آب از طریق پی در نظر بگیرند. علاوه بر آن، این ناپیوستگی ها با ایجاد ناپایداریهای موضعی، بعضا مشکلات اجرایی متعددی نیز در حین حفاریهای تکی هگاهها در زمان ساخت ایجاد مینمایند که باعث تاخیر زمانی در اجرای پروژه و اعمال هزینه های اضافی گزاف بر طرح میگردد. طرح سد بتنیقوسی سیمره با ارتفاع ١٨٠ متر که در ناحیه جنوبغربی ایران در استان ایلام در حال اجراست، از جمله طرحهایی است که با این مشکل مواجه است. ساختگاه سد در محل تنگ های به شکل U متقارن واقع شده که تکیه گاههای آن بخشی از یک طاقدیس نامتقارن تکتونیزه متشکل از تودهسنگ آهکآسماری است. فعالیت طاقدیس باعث ایجاد ترکهای کششی وخمشی بموازات محور طاقدیس شده که تلاقی آنها با گسلهای متعدد ناشی از نیروهای تکتونیکی و سطوح لایه بندی حاصل فرایند رسوبگذاری تشکیلات آهکی منجر به تشکیل بلوکهایی در تکیه گاه ها شد هاست. در این مقاله به معرفی وضعیت زمی نشناسی ساختگاه سد سیمره، مشخصات مکانیکسنگی توده سنگها و ناپیوستگی ها و همچنین بلوکهای محتمل ناپایدار آن پرداخته و نحوه تعامل با آنها در زمان ساخت و نهایتا بهره برداری بررسی میگردد

سدبتنی قوسی، سیمره، ناپیوستگ ی، توده سنگ