ابوطالب سلطانیان - استادیار تاریخ دانشگاه گیلان

پژوهش حاضر مروری است کلی بر علل و عواملی که سبب توسعه نیافتگی ایران در دوره قاجار گردیدند. این علل از جمله موضوعات مهم تاریخی است که ابعاد گوناگون آن نیازمند بررسی است. البته قلمرو چنین تحقی قی منحصر به دوران قاجارها نیست، بلکه دربر گیرنده مسایلی است که حتی ریشه در دوره صفویان دار د. با این همه، تاکید عمده این پژوهش بر دوره قاجار تا روزگار مشروطیت است، زیرا بیشترین رویدادهای زیانباری که سبب عقب ماندگی ایران گردیدند، در این مقطع حساس روی داده اند. این رویدادهارا می توان به سه حوزه کلی : سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تقسیم و مورد بررسی قرارداد. بررسی این رویدادها نشان میدهد که بیثباتی و هرج و مرجی که در حاکمیت سیاسی ایران و درپی آن در حوزههای اقتصادی و فرهنگی، از زمان سقوط صفویان، بهوجود آمده و به رویدادهای زیانبار دوره قاجار گره خورده اند، از جمله مهمترین علل توسعه نیافتگی ایران بهشمار میروند.

توسعه نیافتگی، قاجار، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی