نقد و برسی نظریه بدعت بودن مجاز

پدیده مجاز در فرآیند فهم صحیح و دقیق آیات قرآن دارای ارزش و اهمیت بسیار والایی است که از رهگذر آن میتوان به مراد واقعی پروردگار پی برده و از انحراف مصون و محفوظ ماند. از قرن سوم هجری اصطلاح مجاز مطرحگردیده و نوشتههایی پیرامون آن به یادگار مانده است. مجاز از منظر لغت شناسان ماخوذ از )جوز( است که یا مصدر میمی )حدث( است، یعنی عبور کردن و گذشتن، یا اسم مکان )به معنای محل عبور و گذر( میباشد و از دیدگاهبلاغیون و اکثر علمای علم اصول به معنای لفظی است که در موضوع له حقیقی خود به کار نرفته است. مجاز به این معنا، در زمان پیامبر اکرم)ص( و صحابه آن حضرت مطرح نبوده ولی در کلام آنها تاویل و تفسیر مجازی به چشممیخورد. گرچه اکثر فرهیختگان علم و ادب مجاز را پذیرفته و آن را یکی از شاهکارهای این کتاب مقدس و از جمله دلایل اعجاز آن قلمداد کردهاند ولی درمقابل اهل ظاهر و گروه تندرو و افراطی وهابی و سلفی به ویژه سردسته آنها ابنتیمیه مجاز را در کلام سلف منکر شده و آن را از جمله بدعتهای متاخران دانسته که بعد از قرن سوم هجری مطرح گردیده است؛ این افراد به خاطر درک نکردن بعضی از آیاتی که باید بر مجاز حمل شود به انحراف رفته و باعثپیدایش فرقههای منحرف مذهبی شدهاند.

Keywords:

مجاز , تاویل مجازی , ابن تیمیه