حسن رضایی صدر - دانشجوی دکتری هیدرولوژی دانشگاه شهید چمران
عبدالکریم بهنیا - دانشیار گروه هیدرولوژی دانشگاه شهید چمران اهواز

جهت بررسی خشکسالی در جنوب کشور، رابطه بین پدیده النینو-نوسانات جنوبی (ENSO) و میزان بارندگی فصلی با استفاده از اطلاعات 12 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک با طول دوره آماری 57-42 سال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نخست آمار شاخص نوسانات جنوبی از سایت هواشناسی کشور استرالیا استخراج و فازهای گرم (النینو) و سرد (لانینا) تعیین گردید. سپس سری های زمانی میانگین بارش فصلی پاییز و زمستان در کلیه ایستگاهها تهیه و فازهای گرم (النینو) و سرد (لانینا) با استفاده از شاخص نوسانات جنوبی تعیین و نسبت میانگین بارش های فصلی در فازهای گرم (ا لنینو)و سرد (لانینا) به میانگین دراز مدت بارش فصلی در ایستگاههای مذکور محاسبه و مبنای قضاوت قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند که در فصل پاییز در کلیه ایستگاههای تحت مطالعه وقوع فاز سرد با کاهش بارندگی (خشکسالی) و وقوع فاز گرم با افزایش بارندگی (ترسالی) همزمان گردیده که بیانگر یک رابطه قابل اتکا بین بارندگی پائیزه و پدیده انسو می باشد. متقابلا، تاثیر فاز گرم و سرد بر روی بارندگی زمستانه در همه ایستگاهها بجز بنادر جنوبی و جنوب شرقی (بوشهر، بندر عباس، بندر لنگه وچابهار) معکوس با بارندگی پائیزه بوده بطوریکه وقوع فاز سرد با افزایش بارندگی و وقوع فاز گرم با کاهش بارندگی توام بوده است. اما این تغییرات در حدود 10% و یا کمتر بوده که حاکی از ارتباط ضعیف بین بارندگی زمستانه و پدیده انسو می باشد.

خشکسالی، بارندگی، انسو، نوسانات جنوبی، جنوب ایران