احمد پهلوانروی - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه زابل
حسین قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابانزدایی دانشگاه زابل

مهمترین جنبه تغییرپذیری شرایط اقلیمی، خشکسالی است.گرچه خشکسالی به اشتباه پدیدهای نادر و تصادفی تلقی میگردد، اما در واقع ویژگی موقت تمام مناطق اقلیمی است و مشخصات آن از یک منطقه به منطقه دیگر تفاوت میکند.در سالهای اخیر آثار زیان بار خشکسالی در کشور و بویژه در زابل بر منابع آب، کشاورزی، مراتع، تولیدات دامی، بهداشت، بیماری های انسانی و گیاهی، کاهش محصول، تخریب زمین و فرسایش بادی و نهایتاً مهاجرت شده است که نتیجه آن مهاجرت60 درصدی جمعیت روستاها به شهرها میباشد. از آنجا که زابل جزء مناطق خشک و بیابانی محسوب میگردد و از دیگر سو در سال های اخیر انواع خشکسالی های اقلیمی، هیدرولوژیکی، کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی در منطقه حادث گردیده است در این تحقیق به تحلیل خشکسالی این منطقه با استفاده از شاخص ZSI پرداخته شده است که از مقبولیت خاصی در بین شاخص های خشکسالی برخوردار است. پس از تکمیل و تصحیح دادههای ایستگاه سینوپتیک زابل (1963 تا 2003 )، شاخص مورد نظر جهت پایش خشکسالی برای یک دوره 41 ساله در منطقه برآورد گردید. بر اساس نتایج به دست آمده چهار دوره خشکسالی به دست آمد که خشکترین سال با بیشترین تداوم مربوط به سال 1987 میباشد. علاوه براین دیگر دورههای خشکسالی در منطقه در سال های 1966، 1973 و2001 رخ داده است. با بهرهگیری از شاخص ZSI مرطوبترین سال مربوط به سال 1980 میباشد.

خشکسالی، شاخص ZSI ، پایش، زابل