عباس خاک سفیدی - کارشناس ارشد آبخیزداری، اداره حفاظت محیط زیست زابل
نادر نورا - استادیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

از کل مساحت ایران 65% تحت اقلیم خشک قرار دارد. خشکسالی پدیده ای است که در هر منطقه وکشوری، چه دارای آب و هوای خشک باشد چه مرطوب، اتفاق می افتد و با خشکی وکم آبی فرق دارد خشکسالی، شرایط خشکی و مسئله کم آبی را حادتر می سازد و در هر نوع اقلیم یا رژیم آب وهوایی نیز اتفاق می افتد. منبع آب دشت سیستان منحصر به رودخانه هیرمند یا سطح آبخیز معادل 270000 کیلومتر مربع می باشد که پس از گذشتن از دشت سیستان به تالاب هامون می ریزد. متوسط شیب دشت سیستان 25/0 در هزار، اراضی قابل آبیاری دشت سیستان دارای شوری نسبتاً زیاد بوده، وسعت اراضی منطقه بطور میانگین 22 هزار هکتار می باشد. خشکسالی در سیستان مجموعه ای از اثرات اقتصادی (کاهش میزان اراضی زیر کشت در سیستان، پر شدن سریع مخازن و سدها از رسوبات و کاهش حجم مفید آنها، تلف شدن 85% دامهای منطقه)، اجتماعی (مهاجرت روستائیان به شهر، گسترش مشاغل کاذب، گسترش نا امنی و جرم و جنایت و اعتیاد)، بهداشتی روانی(گسترش بیماری های کراتیت شنی متأثر ازطوفان های شن، سرطان پوست، سل، بیماریهای عفونی و خونی، افزایش احتمال ولادت نوزادان ناقص الخلقه) و زیست محیطی (تغییر در مسیر مهاجرت پرندگان و کاهش حیات وحش بویژه پستانداران منطقه، کاهش تنوع زیستی منطقه، تخریب زیستگاههای حیات وحش و آبزیان) به جا گذاشته که غیر قابل جبران و یا به سختی جبران پذیرمی باشد که در نهایت راهکارهایی در راستای مقابله با خشکسالی و کاهش پیامدهای آن از قبیل: مدیریت درست و صحیح مصرف آب، مذاکرات اصولی با دولت افغانستان که مقرّرات و حقوق رودخانه بین المللی هیرمند درخصوص حق آبه را رعایت نماید و سازمانهای بین المللی ناظر برحسن اجرای قرار داد باشند ارائه شده است.

خشکسالی، سیستان، تالاب هامون، رودخانه هیرمند