منصور نجفی حاجی ور - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
مهدی جلالی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی ساری
ابوالفضل مساعدی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

همواره از دبی جریان به عنوان مهمترین عامل انتقال رسوب یاد میشود. اما عملاً در موارد زیادی به ازای یک مقدار مشخصی از دبی جریان مقادیر متفاوت رسوب اندازهگیری شده است. بنابراین عوامل دیگری نیز در مقدار انتقال رسوب موثر میباشند. در این تحقیق سعی شده است تا با دخالت دادن عوامل موثر بر انتقال رسوب، همانند زمان اندازهگیری و میزان دبی، معادله سنجه رسوب اصلاح گردد. برای این منظور از دادههای اندازهگیری شده دبی جریان و دبی رسوب در ایستگاه هیدرومتری تمر (واقع بر گرگانرود) استفاده گردید و دادههای دبی جریان و دبی رسوب بر اساس چهار مدل (A, B, C, D ) و هفت زیر مدل تفکیک شدند. در تمامی مدلها رابطه رگرسیونی بین مقادیر دبی آب و دبی رسوب برقرار شد و پارامترهای a و b معادله انتقال رسوب در هر بخش از مدل بدست آمد. برای انتخاب مدل بهینه از شاخص میانگین مربعات خطا استفاده گردید و نتایج نشان داد مدلی که در آن تفکیک داده بصورت ماهانه (b1) است، دارای کمترین مقدار میانگین مربعات خطا بوده و به عنوان مدل بهینه انتخاب شد. به کمک این مدل میتوان میزان فرسایش از سطح حوزه بالادست را نیز با دقت بیشتر بهدست آورد.

رسوب، بارمعلق، مدلهای برآورد رسوب، گرگانرود، ایستگاه هیدرومتری تمر