ام السلمه بابایی فینی - دکتری اقلیم شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

بارندگى در سطح کره زمین داراى تغییرات پهنه ى زیاد است. که این تغییرات از ویژگى هاى اصلى اقلیم ایران است. نتیجۀ این تغییرات از دیر باز توجه محققین و پژوهشگران علوم مختلف بویژه هواشناسان و اقلیم شناسان را به خود جلب کرده است. میانگین وزنی بارش فصل پاییز 79 میلی متر است که 30 درصد میانگین وزنی بارش سالانه (262 میلی متر) است در این فصل حدود 70 درصد از وسعت کشور بارش کمتر از 80 میلی متر دریافت می کنند. از نظر توزیع مکانی بارش از شمالغرب به طرف جنوبشرق کاهش می یابد. سواحل دریای خزر و خلیج فارس که حدود 17 درصد از وسعت کشور را شامل می شوند بیش از 30 درصد از بارش خود را در این فصل دریافت می کنند. علت این درصد بالای بارش در سواحل شمالی وجود بادهای سیبری است که از روی دریای نسبتاً گرم عبور می کنند و به علت طولانی بودن مسیر تا رسیدن به انزلی ناپایدار و مرطوب شده ایجاد بارندگی می کنند این هوای مرطوب بیشتر رطوبت خود را در انزلی می ریزد و با حرکت به طرف جنوب و غرب از شدت بارندگی آن کاسته می شود و دلیل سهم بالای بارش پاییزه در سواحل جنوب (خلیج فارس ) وجود توده های معتدل و مرطوب مدیترانه و رطوبت خلیج فارس می باشد علاوه بر آن کم فشارهای سودانی نیز در این منطقه رگبارهای شدید را سبب می شود. در مطالعه حاضر با استفاده از داده هاى سه ماهه فصل پاییز به مدت 40 سال (1966-2005) بارشهاى فصل پاییز پهنه بندی شده است. نتیجه این مطالعه و شکل هاى حاصله، 4 پهنه ی بارش در ماه اکتبر، 5 پهنه ی بارش در ماه نوامبر و 4 پهنه ی بارش در ماه دسامبر است. در فصل پاییز با در نظر گرفتن مجموع سه ماهه، 5 پهنه ى بارش نتیجه شده است. پهنه ی خشک شامل جنوب، جنوبشرق، شمالغرب و مرکز ایران، پهنه ی نیمه خشک شامل شمالغرب و جنوبغرب ایران، پهنه ی نیمه مرطوب شامل غرب ایران و جنوب دریای خزر، پهنه ی مرطوب شامل شرق دریای خزر و پهنه ی بسیار مرطوب شامل غرب دریای خزر است.

بارش، پهنه بندی بارش، فصل پاییز، GIS، ایران