زهرا علیزاده بیرجندی - دانشیار دانشگاه بیرجند
سمیه پورسلطانی - کارشناسی ارشد تاریخ تشیع

یکی از متونی که مظاهر و نمودهای فرهنگ دینی در آن بازتاب پیدا کرده، منابع تاریخی است. در این متون تحت تاثیر عوامل مختلف بویژه باورهای اعتقادی باز نمود فرهنگ دینی و مولفه های آن را می توان یافت. پژوهش حاضر که به شیوه ی توصیفی تحلیلی و بر اساس بسامد ذکر حضرت علی (ع) در منابع تاریخی ایران اسلامی از آغاز تا پایان عصر قاجار صورت گرفته، به ارزیابی و تحلیل روند ذکر نام حضرت علی (ع) در تحمیدیه های منابع تاریخی و عوامل اثرگذار در شیوه ی یاد کرد نام حضرت علی (ع) در کتب مذکور می پردازد. نتایج این بررسی نشان دهنده ی تاثیر پذیری تحمیدها از باور حاکمیت، اعتقادات آحاد جامعه، مسایل سیاسی اجتماعی و به طور کلی فضای گفتمانی زمانه ای است که تحمیدیه ها در آن به رشته بی تحریر درآمده و ذکر نام علی(ع) نیز تحت تاثیر عوامل مذکور روند متفاوتی را طی کرده است.

حضرت علی (ع)، تحمیدیه ، ستون تاریخی