زهرا قطبی
ابوالفضل عابدینی
مرضیه عابدینی لیواری

فدک سرزمینی آباد با منطقه وسیع کشاورزی حاصلخیز و چشمه های پر آب بوده است و تا روز رحلت پیامبر (ص) در اختیار حضرت فاطمه (س) قرار داشت که پس از رحلت جانگداز بنیانگزار اسلام ، دستگاه خلافت ،کارگران حضرت فاطمه (س) را بیرون کرده و فدک به بهانه اینکه پیامبران ارث نمیگذارند هرچه از پیامبر اسلام (ص) مانده صدقه و جزو اموال عمومی است که باید در اختیار خلافت باشد تصرف کرد! در این پژوهش سعی شده است بانگاهی نو به این ماجرا پرداخته شود و هدفی که در این پژوهش دنبال می گردد پاسخ به این سه سوال است که چرا فدک غصب گردید و چرا در میان غصب هایی که از حقوق اهل بیت شده، فدک شاخص تر و پراهمیت تر است و چرا حضرت علی (ع) و فاطمه (س) بر سر آن پافشاری می نمودند روشی که در این مقاله اعمال شده است بصورت کتابخانه ای بوده است و در نهایت نتیجه ای که از این پژوهش حاصل شده است به این شرح است که این خطبه به تنهایی سندی بسیار محکم و زنده و مستدل بر حقانیت اهل بیت و حق علی (ع) و دلیل روشنی بر ناحق بودن حکومت است و لذا آن حضرت، مساله فدک و حق غصب شده میراث را با مساله امامت و رهبری وحق پایمال شده علی (ع) واهل بیت (ع) را یکجا مطرح می کند .غصب فدک از طرف دستگاه خلافت، به منظور درهم شکستن پشتوانه ولایت بود، غصب فدک برای کم کردن توان مالی اهل بیت (ع) بود که بخشش ها و هدایای آنان به نیازمندان جامعه کاهش پیدا کند و محبوبیت آن در بین توده های مردم از بین برود و موقعیت سیاسی و اجتماعی شان، تضعیف شود. علمای شیعه واگذاری مجدد فدک به اهل بیت (ع) را دلیلی روشن بر حقانیت دعوی حضرت فاطمه (س) دانسته اند.

پیامبر (ص)، فاطمه (س)، فدک ، خلافت ، غصب