تحلیل تشبیه در غزلیات و مثنوی فرهاد و شیرین وحشی بافقی

وحشی بافقی (939-991 ه. ق) بی گمان از برجسته ترین شاعران سده دهم و دوران صفوی است. از آثار و اشعاری که از وحشی بر جای مانده می توان به قدرت شاعری وی پی برد. شعرش ساده و نزدیک به زبان عامه مردم است و به همین دلیل از عناصر بیانی و آرایه های ادبی در حد اعتدال و آشنا به ذهن استفاده کرده است. او مبدع طرز واسوخت و از پیشروان مکتب وقوع است. بررسی عناصر بیانی در اشعار وحشی به ویژه غزلیات و مثنوی فرهاد و شیرین او، نشانگر نمود چشمگیر تشبیه در آنهاست. در شعر وی ترکیبات تشبیه ی نو و بدیع بسیار به چشم می خورد؛ که اکثر آنها ساده و روشن هستند. در غزلیات او تشبیه با 456 مورد شامل انواع گوناگون تشبیه، بیشترین بسامد را در میان عناصر بیانی دارد و تشبیه بلیغ، 89 % تشبیهات غزلیات وحشی را شامل می شود. در مثنوی فرهاد و شیرین نیز بسامد تشبیه به ویژه تشبیه مفصل و بلیغ از همه عناصر بیانی بیشتر نمود دارد. در این مثنوی از نظر عناصر سازنده تشبیه در مشبه، عناصر انتزاعی و در مشبه به عناصر طبیعی بیشترین بسامد را دارد؛ در غزلیات نیز همین وضعیت به خوبی قابل مشاهده است.

Keywords:

وحشی بافقی , غزلیات , مثنوی فرهاد و شیرین , تشبیه