زهرا یزدی
سید اسدالله محسنی موحد
مجید حیدری

عملکرد پائین سیستمهای آبیاری شیاری ضرورت ارائه روشهای مؤثر در بهبود عملکرد و بهرهبرداری بهینه از آنها را ایجاب نموده است. بر این اساس مدل شبیهسازی OPTIFUR به منظور ارزیابی، طراحی و بهینهسازی عملکرد آبیاری شیاری ارائه گردیده است که در این مدل جهت شبیهسازی هیدرولیکیِ جریان سطحی، از معادله موازنه حجم و جهت بهینهسازی، از روش بهینهسازی آنیلینگ شبیهسازیشده (SA) استفاده شده است. این مدل براساس متغیرهای تصمیمگیری متفاوت (دبی کل سیستم آبیاری، طول شیار، شیب شیار و عرض شیار)، طراحیِ بهینه را در شرایط و محدودیتهای واقعیِ طرح ارائه مینماید. همچنین در این مدل، پنج شاخص عملکرد شامل راندمان کاربرد(Ea)، راندمان نیاز آبی(Er)، نسبت نفوذ عمقی(DPR)، نسبت پایاب(TWR) و یکنواختی توزیع(Du) در یک تابع هدف بطور توأم تعریف شدهاند. در این تحقیق تأثیر متغیرهای تصمیمگیری دبی کل و طول شیار بر بهبود عملکرد سیستم آبیاری شیاری با استفاده از مدل OPTIFUR مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، بهینه سازی عملکرد آبیاری شیاری با در نظر گرفتن متغیر تصمیمگیری طول شیار، شاخصهای عملکردِ راندمان کاربرد، نسبت نفوذ عمقی، نسبت پایاب و یکنواختی توزیع را به ترتیب 81، 5/3، 5/15 و 97 درصد برآورد خواهد کرد. همچنین بهینهسازی عملکرد آبیاری شیاری با در نظر گرفتن متغیر تصمیمگیری دبی کل سیستم آبیاری، راندمان کاربرد، نسبت نفوذ عمقی، نسبت پایاب و یکنواختی توزیع را به ترتیب 88، 5/8، 5/3 و 94 درصد برآورد خواهد کرد. در نهایت، چنانچه بهینه سازی عملکرد آبیاری شیاری با در نظر گرفتن ترکیب همزمان متغیرهای تصمیمگیری طول شیار و دبی کل سیستم صورت پذیرد، شاخصهای عملکردِ راندمان کاربرد، نسبت نفوذ عمقی، نسبت پایاب و یکنواختی توزیع به ترتیب 1/89، 7/7، 2/3 و 95 درصد برآورد خواهند شد. از این رو، با توجه به نتایج بدست آمده، میتوان نتیجه گرفت که در نظر گرفتن متغیرهای تصمیمگیری بیشتر میتواند شاخصهای عملکرد سیستم آبیاری شیاری را در حد ایدهآلی ارتقاء بخشد.

مدل OPTIFUR، آبیاری شیاری،متغیرهای تصمیمگیری، دبی کل سیستم، طول شیار