عبدالحمید صادقپور

نهضت سربداران یکی از مهترین جنبش های مردمی تاریخ ایران به شمار می رود. این حرکت ناشی از پیوند نهاد های اجتماعی آن دوران که به طور واضح شامل پیوندهای نهادهای خانواده، اقتصاد و مذهب با یکدیگر بود. کنش و واکنش های اعضای این نهاد ها در قبال نا امنی ناشی از ترکتازی مغولان در خراسان بود که سرانجام موجب زمینه سازی خودآگاهی برای آنها شد. تلاش های شیخ خلیفه و شیخ حسن جوری موجب شد تا این خود آگاهی در مناطق شیعه خراسان توسعه یابد و از طریق این خود آگاهی تعریفی جدید از من کیستی برای مردم فراهم آید. هویت قوی جدید تلاشی بود برای ایجاد امنیت برای نهاد های مختلف جامعه. تعریف خود جدید در منطقه خراسان در آن شرایط از چند جهت قابل بررسی می باشد که در حالت کلی می توان در این موارد خلاصه نمود: ایجاد تمایز با سایر هویت ها، جذب هویت های نزدیک به این تعریف در سرزمین های مجاور و توانایی اتکا بر نیروی بومی. این امر فقط تا حدودی محقق گردید اما دو هویت مذهبی و صنفی نسبت به یکدیگر تمایز ایجاد نموده و در نتیجه زمینه های زوال این حکومت را فراهم نمودند.

هویت، مذهب، تشیع، مغول، سربداران، خراسان