غلامعلی خمر - استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل، زابل، ایران
وحید پاسبان عیسی لو - کارشناس ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل، زابل، ایران
نگاره مژگان - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل، زابل، ایران

همواره در طول تاریخ، مساله امدادرسانی و سرعت عمل آن از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است، بویژه در دوره اخیر که با پیشرفت فراوان علم پزشکی، کمینهسازی زمان امدادرسانی نیز ضرورتی بیشازپیش یافته است. به این منظور، استفاده از هوش مصنوعی و اصطالح الگوریتمهای مسیریابی نوین، و بومیسازی آن در بخش شهری با توجه به وسعت و گستردگی شهرها میتواند در ساماندهی مدیریت شهری و امدادرسانی، کارآمد باشد. بنابراین هدف این تحقیق استفاده کاربردی و تطبیقی از دو نوع الگوریتم فرا ابتکاری یعنی الگوریتم اجتماع مورچهها و الگوریتم ژنتیک بهمنظور مسیریابی بهینه و کمینهسازی مسافت طی شده است. روش تحقیق نیز توصیفی- تحلیلی و با اهداف کاربردی است، در این تحقیق مطالعه موردی بر روی بیش از 92 نقطه شهری و روستایی به مرکزیت شهر پارسآباد در محیط متلب(MATLAB (انجامگرفته و در محیط GIS نمایش دادهشده است. مدل ارایهشده در این مقاله، عالوه بر مساله موردبررسی میتواند بهمنظور مسیریابی بهینه توزیع کاالهای اساسی به هنگام وقوع بحرآنهایطبیعی و انسانی، مسیله ترافیک و غیره نیز مورداستفاده قرار گیرد. الزم به ذکر است که در الگوریتم پیشنهادی برای انتخاب تصادفی همسایگیها از روش انتخاب چرخ رولت استفادهشده است. نتایج تحقیق نشان داد که با توجه به وسعت کم منطقه موردمطالعه، زمان و کیفیت دستیابی به مسیر بهینه در الگوریتم اجتماع مورچه در مقایسه با تیوری ژنتیک بازمانی برابر با 92/0 .میلیثانیه سریعتر محاسبه شد، درحالیکه این زمان برای الگوریتم ژنتیک برابر با92/0 میلیثانیه بود. همچنین زمان رسیدن به محل حادثه توسط آمبوالنسها نیز با فرض حرکت 20 مورچه،برای الگوریتم اجتماع مورچهها و ژنتیک به ترتیب 92 دقیقه و 54 ثانیه و 99 دقیقه و 99 ثانیه محاسبه شد. در پایان نیز پیشنهادهاییبهمنظور بهبود و ارتقا هر چه بیشتر امر امدادرسانی و کمینه سازی زمان حرکت آنها ارابه میشود.

الگوریتم اجتماع مورچه، الگوریتم ژنتیک، پارس آباد، گروههای امدادی، مسیریابی