علی رضا آزاد - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
احمد واعظی - دانشیار دانشگاه باقر العلوم
حسن نقی زاده - استاد دانشگاه فردوسی مشهد

نقد گادامر بر روشگرایی یکی از آموزههای اساسی هرمنوتیک فلسفی اوست . گادامر حقیقت رافراتر از آن می داند که بتوان با اتخاذ روش به تمام آن رسید . وی انحصار حقیقت در فرآیندهای روشمند را نقد میکند اما لزوم کار روشمند را نفی نمیکند. در این مقاله ریشه های روشگرایی دریونان باستان و دوران جدید و تقریر گادامر از اندیشههای فرا روشی فیلسوفان یونان بررسی میشود و نقد پدیدارشناسانه گادامر بر سوبژکتیویسم دکارتی و معرفت شناسی کانتی و روشگرایی هرمنوتیک کلاسیک از جمله جدا انگاری سوژه و ابژه و ناکامی روشگرایی در رسیدن به اهداف علمی و ناتوانی در رسیدن به تمام حقیقت و تناقض درونی آن بیان میگردد.گادامر تلقی غلط از منطق و عدم شناخت محدودیتها و مرزهای توانمندی آن را یکی از علل پیدایش پندارهای نادرست درباره روش و انتظارات نا به جا از روشگرایی، از جمله توان حصول حقیقت، میداند و در نقد آن، به سراغ ریشههای یونانی روشگرایی رفته و تفاوت منطق علمی و منطقحکمی را در تقابل اندیشه های دیونیزیوسی و آپولونی میان فیلسوفان رواقی و پیروان آکادمی قدیم بررسی مینماید تا اثبات کند که توقع دستیابی به حقیقت با توسل به روشگرایی، اندیشهای نوظهور ودارای ایرادات مبنایی است. گادامر اندیشه فرا روشی و عقلانیت هرمنوتیک را به عنوان جایگزین روشگرایی و عقلانیت متدیک معرفی میکند و توجه به دیالکتیک، حکمت عملی، بلاغت و امتزاج افقها را راهکار رسیدن به بخشهایی از حقیقت میداند که فراسوی روشگرایی قرار دارد.

نقد روشگرایی، نقد منطق، حقیقت، هرمنوتیک فلسفی، گادامر