نغمه سعادتی
نادر حسینی زارع
هاشم کمایی
قدرت اله روشنفکر

شرایط حساس کم آبی و خشکسالی جاری ( سال آبی 87 – 86 ) و کاهش کیفیت منابع آب، و از طرفی وابستگی بیش از 90 درصد تامین آب شرب مردم استان خوزستان به منابع آبهای جاری و بالاخص رودخانه های کارون و دز، از چالش ها ، دغدغه ها و مسائل اساسی است که ذهن کارشناسان و همچنین مسئولین استانی بالاخص از جنبه تامین و حفظ کیفیت منابع آب شرب را بخود معطوف نموده است . در همین راستا برای حفظ کیفیت مطلوب منابع آب جاری ، جلسات و تصمیم گیری هایی در جریان است که از آن جمله موضوع کنترل منابع آلاینده و جلوگیری از ورود شاخه های شور طبیعی نظیر شور دشت بزرگ که در حد فاصل گتوند و شوشتر به رودخانه کارون وارد می شود یکی از این راه حلها پیشنهاد گردید . در این رابطه نیاز است که ابتدا اطلاعاتی از وضعیت کمی و کیفی شاخه شور دشت بزرگ و دامنه اثرات آن بر افزایش شوری رودخانه کارون ارائه شود . با توجه به اهداف فوق و با توجه به تجاربی که نگارندگان از وضعیت کمی وکیفی شور دشت بزرگ در گذشته وحال دارند ، موجب گردید تا وضعیت کمی و کیفی این شاخه و اثرات دیگر منابع آلاینده در بازه مورد مطالعه بر کیفیت رودخانه کارون در این تحقیق مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد . اندازه گیری دبی و جریان رودخانه همزمان با نمونه برداری در ایستگاه هیدرومتری شور دشت بزرگ و پیمودن مسیر بازه کارون در حدفاصل سد تنظیمی گتوند تا شوشتر بهمراه نمونه برداری به منظور مطالعه اثر این شاخه شور طبیعی بر کیفیت آب رودخانه کارون از جمله محور فعالیتهای میدانی و آزمایشگاهی در این تحقیق در تابستان 87را شامل می شود . نتایج بررسی نشان داده است که در شرایط مختلف رهاسازی آب از سد تنظیمی گتوند که در زمان مطالعه در محدوده 50 الی 150 مترمکعب بر ثانیه بوده است و بسته به شرایط کمی و کیفی شاخه شور دشت بزرگ که دامنه تغییرات آن در زمان مطالعه بین 0.5 تا 0.2 مترمکعب در ثانیه و با هدایت الکتریکی بین 22000 تا 24000 میکروموس بر سانتی متر بوده است این اثر متفاوت و بین 30 الی 100 میکروموس بر سانتی متر می باشد . با در نظر گرفتن سایر منابع آلاینده اثر گذار بر کیفیت آب کارون در این بازه نظیر فاضلاب شهری گتوند و همچنین زهکش های مربوط به شبکه آبیاری و زهکشی دشت گتوند و عقیلی ، در شرایط مختلف 50 تا 150 متر مکعب در ثانیه رها سازی آب از سد گتوند ، موجب افزایش املاح و نمک های محلول رودخانه به میزان 100 تا 500 میکروموس بر سانتی متر را در مقطع شوشتر می شود.

رودخانه کارون ، خشکسالی ، کیفیت ، شور دشت بزرگ ، منابع آلاینده ، شوری