پریسا منصوری - کارشناس ارشد چینه شناسی و فسیل شناسی گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، ایران
امرالله صفری - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، ایران

سازند قم در ناحیه نراق در 25 کیلومتری شمال شرق دلیجان با 185 متر ضخامت رخنمون یافته است. این سازند در برش مورد مطالعه، مشتمل بر شیل، سنگ آهک گراولی،سنگ آهک ماسه ای، سنگ آهکهای نازک، متوسط تا ضخیم لایه و توده ای بوده که با ناپیوستگی فرسایشی بر روی سازند قرمز زیرین قرار گرفته و در انتها توسط آبرفتهای عهد حاضر پوشیده شده است. در این پژوهش، نقش روزن داران بزرگ و همچنین تاثیر عوامل مختلف محیطی نظیر شوری، بستر، انرژی هیدرودینامیکی، نور و فرآیندهای همزیستی که بر روی توزیع روزن داران اثر می گذارند مورد بررسی قرار گرفته است تا بتوان از این طریق به محیط دیرینه این سازند دست یافت. بنابر مطالعات انجام شده، حضور روزن داران کف ی بزرگ با دیواره نازک هیالین به همراه جلبکهای قرمز در قسمتهای عمیق دریای باز، نشانگر شوری نرمال دریایی و کاهش نور و انرژی است. در اعماق کم دریای باز، اندازه پوسته این دسته از روزن داران به علت کاهش عمق، افزایش شدت نور و میزان انرژی، کوچک می شود. در لاگون نیمه محصور، روزن داران با دیواره منفذدار و روزن داران با دیواره بدون منفذ به همراه هم حضور دارند. در آبهای کم عمق تر نسبت به لاگون نیمه محصور(در لاگون محصور)، حضور روزن داران با دیواره بدون منفذ نشانگر کاهش عمق آب، افزایش نور و شوری می باشد. بنابراین، سازند قم در ناحیه مورد مطالعه، در آبهای گرم عرضهای جغرافیایی پایین و در نواحی گرمسیری تا نیمه گرمسیری، در پهنه الیگوتروفیک تا مزوتروفیک و گاهی یوتروفیک نهشته شده است. شرایط نوری این برش، یوفوتیک در شلف داخلی و الیگوفوتیک تا مزوفوتیک در شلف میانی است. همچنین، از لحاظ شوری، عمدتا در محدوده ای از شوری نرمال قرار گرفته است. بررسی اجتماعات کربناته در ناحیه مورد مطالعه نیز به شناسایی سه اجتماع دانه ای فورآلگال، رودآلگال و فورامول یا به طور کلی هتروزوین منجر گردیده است.

سازند قم؛ دیرینه بوم شناسی؛ اجتماعات کربناته؛ دلیجان؛ ناحیه نراق