قربانعلی اسدی - دانشیار گروه زراعت و اصلا نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
سرور خرم دل - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
خرم دل خرم دل - دانشیار گروه زراعت و اصلا نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور بررسی تاثیر نسبت های کشت مخلوط افزایشی نخود با گیاه نقدینه زعفران بر خصوصیات کمی و عملکرد، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 1391-1393 اجرا شد. تیمارها شامل 100% زعفران + 20، نخود، 100، زعفران + 40% نخود، 100، زعفران + 60% نخود، 100% زعفران + 80% نخود، 100% زعفران + 100% نخود و کشت خالص دو گیاه بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه و عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود و تعداد گل، وزن تر گل، وزن تر کلاله و وزن خشک کلاله زعفران بودند. نتایج نشان داد که اثر نسبت های کشت مخلوط با زعفران بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه نخود معنی دار بود p<0/01 بالاترین عملکرد بیولوژیکی و دانه نخود برای کشت خالص به ترتیب با 608/3 و 282/9 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقادیر برای تیمار 100% زعفران + 100% نخود به ترتیب با 122/5 و 55/94 کیلوگرم در هکتار مشاهده گردید. اثر نسبت های کشت مخلوط ردیفی با نخود بر تعداد گل، وزن ترگل، وزن تر کلاله و وزن خشک کلاله زعفران در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. p<0/01 . بالاترین تعداد گل و وزن خشک کلاله زعفران برای کشت خالص به ترتیب برابر با 103/89 گل در متر مربع و 0/47 گرم کلاله در متر مربع و کمترین مقادیر برای 100% زعفران + 20% نخود به ترتیب با 28/94 گل در بوته و 0/14 گرم کلالته در متر مربع مشاهده گردید. باافزایش درصد حضور نخود از 20 درصد به 100 درصد در کشت مخلوط افزایشی با زعفران، وزن خشک کلاله به ترتیب 142، 116، 41 و 5 درصد افزایش یافت. بدین ترتیب، با توجه کشت مخلوط زعفران با گیاهان تثبیت کننده نیتروژن نظیر خود را بایستی جهت بهبود عملکرد این گیاه نقدینه به عنوان راهکار جایگزین اکولوژیکی در مدیریت پایدار ان مدنظر قرار دارد.

تثبیت نیتروژن، کشت مخلوط افزایشی، گیاه نقدینه، وزن کلاله