رضا ناظمیان - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
حسام حاج مومن - دانشجوی دکترای رشته ی زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
محمد جمشید - دانشجوی دکترای رشته ی مطالعات ترجمه دانشگاه U.SM ، مالزی

نظریه ی مناسبت، از کارآمدترین رهیافت ها در بررسی ارتباط پذیری متون و نحوه ی آن ها از سوی مخاطب است. از آن جا که فرض است متن دینی مخاطب عام دارد، این مقاله تا به بررسی عوامل افزایش یا کاهش سطح مناسبت متون دینی ترجمه شده به فارسی و راه کارهای افزایش سطح مناسبت این ترجمه ها برای مخاطب فارس زبان بپردازد. در این راستا پنج آیه بافت محور از قرآن به همراه چهار ترجمه از هر آیه تحلیل و بررسی شدند. این بررسی با روش کیفی، در چارچوب تحلیل گفتمان و با به بهره گیری از ابزار تحلیل بافتی که شامل هفت پرسش است، انجام شد. پاسخ به این هفت پرسش، مفاهیمی کلیدی از آیات را به دست داد تا ترجمه ها با نظر به آنها بررسی شوند و بدین ترتیب عوامل موثر در میزان تلاش پردازش مشخص گردند. در نتیجه، با آسیب شناسی نیازمندی مخاطب به سطح بالایی از تلاش پردازش در دریافت ترجمه ی متن دینی ، عملکرد مترجمان در ارایه پیش فرض های لازم به مخاطب در راستای کاهش تلاش پردازش و بنابراین افزایش سطح مناسبت متن بررسی می شود تا اهمیت و چگونگی انجام این امر روشن شود.

ترجمه ی قرآن، آیات بافت محور، پیش فرض، تلاش پردازش، مناسبت