علیرضا نیک بخت شهبازی - دانشجوی دکتری هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقی

خشکسالی یک ویژگی اقلیمی تکرار پذیر معمولی است. خشکسالی تقریبا در تمام نواحی اقلیمی رخ می دهد و لی ویژگی های آن از منطقه ای به منطقه دیگر طور محسوس متفاوت است. خشکسالی یک ناهماهنگی موقت است و با خشکی که منحصر به نواحی با بارندگی سالیانه کم بوده و یک ویژگی اقلیمی دائمی بشمار می رود متفاوت است. عواقب خشکسالی در جامعه از رابطه متقابل بین یک واقعه طبیعی و تقاضای ایجاد شده برای منابع آب از طرف مردم ناشی می شود. فاکتورهای بشری اغلب باعث تشدید عواقب خشکسالی می گردد.ویژگی ها و اثرات خشکسالی ها در رژیم های مختلف آب و هوایی با هم متفاوت است. در مناطق حساس خشک و نیمه خشک مانند ایران کمبود بارندگی اثرات شدیدی بر روی منابع آب می گذارد و در اغلب موارد خشکسالی های هواشناسی به وقوع خشکسالی های هیدرولوژیکی منتهی می شوند. شناخت ویژگی های پدیده خشکسالی یکی از نیاز های اساسی در مطالعات منابع آب و برنامه ریزی های محیطی می باشد.وجود یک سامانه پایش و هشدار منطقه ای خشکسالی به عنوان پیش نیاز یک سامانه ملی می تواند زمینه ساز پیش بینی وقوع خشکسالی ها باشد و با فعال شدن برنامه های متناسب با خشکسالی در حال وقوع از افزایش خسارت ها جلوگیری نماید.به منظور کاهش خسارات حاصل از خشکسالی و دستیابی به سیاستی اصولی و منطقی نیاز است پیش بینی های کوتاه مدت و بلند مدت صورت پذیرد. سامانه با پایش نمایه های خشکسالی و دیگر عوامل اقلیم شناسی امکان وقوع دوره های خشک و شدت احتمالی آنها را به کاربران و برنامه ریزان منطقه ای اطلاع می دهد و دستاوردهای این سامانه می تواند مبنای تصمیم گیری برنامه ریزان و نیز کاربران حقیقی منطقه قرار گرفته و از هدر رفت سرمایه ها به ویژه در بخش کشاورزی و شرب در روره های خشکسالی به میزان زیادی بکاهد. با اجرای برنامه ها و مراحل مختلف طرح میزان رسیک شکست و یا موفقیت طرح های مختلف اقتصادی،کشاورزی و صنعتی مناطق تحت بحران خشکسالی به موقع پیش بینی و در اختیار کاربران و برنامه ریزان منطقه ای قرار میگیرد.

پایش،پیش بینی،مدیریت ریسک،مدیریت منطقه ای خشکسالی