خوشمند عطایی - استادیار دانشگاه پیام نور اصفهان

در این مقاله در دوره آماری 2003-1951 سالهای کم بارش ایران شناسایی و براین اساس دادهای روزانه ارتفاع ژئو پتانسیل تر از 500 خکتو پاسکال ساعت 12GTM مختصات صفر تا هفتاد درجه طول شرقی و ده تا شصت درجه شمالی در سالهای بسیار کم بارش(1983 و 1989) از پایگاه داده های اقلیمی NCEP/NCAR استخراج شد. تفکیک مکانی این داده ها 2/5*2/5 درجه بوده است. دادهای مذکور با استفاده از نرم افزارهای S-plusاستاندارد سازی شده و با اجرای روش تحلیل مولفه های مبنا و تحلیل خوشه ای روزهای نماینده سالهای بسیار خشک شناسایی و الگوهای آنها از سایت www.cdc.noaa.gov استخراج شد. الگوهای شماره 1 و 2 معرف حاکمیت فراز و پر ارتفاع بر روی ایران است.تحت استقرار هر یک از الگوهای مذکور، کشور ایران با کاه بارندگی نسبت به میانگین مواجه است در زمان حاکمیت الگوی گردشی فرازی، بر روی شه جزیره عربستان یک فرود تشکیل شده است و بخش میانی جنوبی کشور بارش کمی را دریافت کرده است. در زمان اسقرار الگوی هسته ای پر ارتفاع نواحی شمالی کشور با کاهش بارش نسبت به میانگین و خشکسالی اقلیمی مواجه شده است.

خشکسالی ،الگوهای گردشی،ارتفاع ژئو پتانسیل،سطح میانی جو،ایرانه