سیدعلیرضا واسعی - عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

جاحظ که مسعودی وی را افصح سلف و خلف می دانست، در سال 160 هجری در بصره متولد شد و در همان جا بالید و درگذشت. او فردی زشت صورت و بدمنظر و دارای چشمانی درشت و از حدقه درآمده بود و به همین اعتبار به جاحظ شهرت یافت. ابن ندیم می نویسد: جاحظ، ابوعثمان عمر و بن بحر بن محبوب، مولای ابی قلمس عمرو بن قطع کنانی، جدش، سیاهی به نام نزاره بود که شتربانی عمرو بن قطع را بر عهده داشت. وی یکی از سه تنی (فتح بن خاقان، اسماعیل بن اسحاق قاضی و جاحظ) بود که محمدبن یزید حموی آنان را حریص ترین آدمیان در علم می داند. او وقتی کتابی را به دست می گرفت، اگر تا آخر آن را نمی خواند، رهایش نمی کرد. وی در سال 255 در زمان خلافت المعتز پس از گذراندن دورانی در مریضی و در نهایت افلیجی درگذشت .