سید محمدعلی میرجلیلی
محمود کمالی زارچ

احساس تعلق به لحاظ تاریخی، حاکی از شناسایی یا احساس وابستگی به یک گروه و اجتماع است و مفهوم احساس تعلق برای تبیین روابط و رفتارهای افراد نسبت به یک هویت توسعه یافته است. این پژوهش به دنبال بررسی احساس تعلق اجتماعی در کتاب های درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه براساس آرای شهید مطهری بوده است. مطهری به عنوان یکی از رهبران فکری، نقشی کلیدی در تبیین آموزه های انقلاب اسلامی ایران داشته است. براساس یک روش ترکیبی از تحلیل محتوا، از روش تحلیل محتوای کیفی جهت بررسی آرای شهید مطهری استفاده شد و پنج مقوله اصلی هنجار پذیری و قانون مداری؛ انعطاف پذیری ؛ اعتماد اجتماعی در یک گروه؛ احساس عدالت و احساسا هویت اجتماعی استخراج گردید. سپس، براساس چارچوب کدگذاری بر مبنای مولفه ها و مقولات مستخرج از تحلیل کیفی، به بررسی میزان استفاده ز این مولفه ها و ابعاد در کتب درسی علوم اجتماعی پرداخته شد. نتایج حاصل نشان می دهد با توجه به مولفه ها این مفهوم در بخش مهمی از دروس مورد توجه بوده است، اما باید دقت داشت این توجه، یک توجه جامع و متناسب به همه مولفه ها نیست؛ بلکه در جاهای مختلف، مولفه های مختلف مورد توجه قرار گرفته اند.

شهید مطهری، تحلیل محتوا، کتب درسی علوم اجتماعی، احساس تعلق، آموزش متوسطه