حمید توکل - کارشناس ارشد عمران مهندسی آب و سازههای هیدرولیکی
سیدسامان میرفلاح نصیری - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران مهندسی آب و سازههای هیدرولیکی دانشگاه آزاد لاهیجان

در این تحقیق، میزان تاثیر افزایش و یا کاهش ضریب زبری مانینگ بر پهنهی سیلاب و تراز سطح آب مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه سیل یکی از مهمترین عوامل تخریب محصولات کشاورزی میباشد، همچنین با در نظر گرفتن اینکه بیمه زمینهای کشاورزی که دچار سیلزدگی نمیشوند و یا کمتر دچار سیلزدگی میشوند، بار مالی زیادی برای کشاورزان و دولت دارد، بنابراین استفاده از نقشهپهنهبندی سیل میتواند راهکاری برای تعدیل نرخ بیمه باشد. . در این تحقیق برای مدلسازی رودخانه هراز و تولید نقشه پهنهبندی سیل از نرمافزار GIS و الحاقیه GeoRAS-HECاستفاده شد. با توجه به عملیات صحرایی، عکسهای هوای، خصوصیات مورفولوژی، تغییرات مواد بستر و پوشش گیاهی رودخانه و سواحل و با استفاده از روش کاون ضریب زبری مانینگ تعیین و نقشه کاربری اراضی ترسیم گردید. پارامترهای هیدرولیکی مانند دبی و شیب کف رودخانه به مدل در نرمافزار RAS-HEC وارد و بعد از اجرای مدل، نتایج آن برای تعیین مقدار آب گرفتگی و تولید نقشه پهنهبندی سیلاب به نرمافزار GIS انتقال داده شد و سطح آبگرفتگی بازه مورد مطالعه تهیه گردید. سپس به منظور میزان تاثیر ضریب زبری مانینگ در گسترهی پهنهی سیلابی، به میزان 5 ،10 ،15 ،20 و 25 درصد، ضریب زبری افزایش و کاهش داده شد و با هر یک از حالات مدل اجرا گردید. در انتها با بررسی پتانسیل سیلخیزی منطقه، تعدیل نرخ بیمه صورت پذیرفت. نتایج تحقیق بیانگر این است که با افزایش 5 ،10 ،15 ،20 و 25 درصدی ضریب زبری مانینگ، پهنه سیل در تمام دوره بازگشتها گسترش مییابد و با کاهش ضریب زبری مانینگ، پهنه سیل در تمام دوره بازگشتها کاهش مییابد. همچنین در منطقه مورد مطالعه در مجموع با دوره بازگشتهای 2 ساله 97/16 درصد، 5 ساله 19/19 درصد، 10 ساله 65/20 درصد، 25 ساله 89/21 درصد و 50 ساله 96/22 درصد از زمینهای کشاورزی دچار سیلزدگی میشوند. با اعمال ضریب بیمه اصلاحی در از درصد 54/36 و درصد 51/63 ،درصد 53/98 ،درصد 56/68 ،درصد 62/49 ترتیب به ساله 50 و 25 ،10 ،5 ،2 بازگشتهای دورههزینهها کاهش پیدا میکند.

ضریب زبری مانینگ، سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS ،(RAS-HEC ،بیمه، پهنهبندی سیل