سیدهادی زرقانی - دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد
مرضیه امینی - کارشناس ارشد مدیریت امور شهری دانشگاه فردوسی مشهد
مهناز رمضانی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور ساری

در انسان ها از آغاز آفرینش تاکنون همواره با انواع تهدیدات طبیعی و انسان حور روبرو بوده اند و از این جهت آسیب های جانی و مالی فراوانی دیده اند. ایران به دلیل بستر طبیعی خاص خود از یکسو و قرار گرفتن در فضای استراتژیک نا امن از سوی دیگر، در معرض تهدیدات طبیعت پایه و انسان محور متعدد قرار دارد، به طوری که از 40 موردی که به عنوان بلایای طبیعی در جهان شناخته می شود، بیش از 30 مورد آن در ایران به وقوع می پیوندد. در بخش تهدیدات انسان محور نیز، حملات نظامی و اقدامات تروریستی بخش مهمی از تهدیدات محسوب می شوند که به ویژه زیرساخت های شهری را در بخش های مختلف آب، برق، گاز، سوخت، حمل و نقل و ... مورد هجوم قرار می دهند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای به دنبال بررسی و ارزیابی حملات نظامی و تروریستی به مراکز و تجهیزات زیرساخت حمل و نقل با تاکید بر کلان شهرهای ایران است. نتایج پژوهش نشان می دهد، با وجود اهمیت زیرساخت های حیاتی در کلان شهرها در تداوم زندگی عادی در شهر، نیاز شدید روزانه شهروندان و بخش های مختلف شهری به آن و سطح وابستگی بالای جوامع صنعتی و فراصنعتی به شبکه زیرساخت های حیاتی حمل و نقل، عناصر و اجزا این زیرساخت در برابر حملات نظامی و تروریستی به شدت آسیب پذیر هستند. به ویژه آنکه برای حفاظت از عناصر و تجهیزات این نوع زیرساخت ها طرح ها و تدابیر لازم در قالب اصول و ملاحظات دفاعی امنیتی تدوین و اجرا نشده است.

امنیت، زیرساخت حمل و نقل شهری، تروریسم