عباس میرشکاری - هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ
سیدجواد فراهانی - دانش آموختگان کارشناسی ارشد حقوق بشر دانشگاه تهران
مرضیه مختاری - دانش آموختگان کارشناسی ارشد حقوق بشر دانشگاه تهران

در این پژوهش سعی شده است تا ضمن بررسی اجمالی اینکه اساسا در پرتو حاکمیت قانون اساسی، چه نسلهایی از حقوق و آزادیها برای زنان به عنوان شهروندان برابر قابل شناسایی و دستهبندی هستند، مشخص شود که اولا این حقوق و آزادیهای شهروندی با چه ترتیبات و سازوکارها و نیز چه تضییقات و توسیعاتی در قانون اساسی برای زنان شناسایی گردیده و تضمین شده است و ثانیا قانون اساسی چه تدابیر ورهیافت هایی را برای حمایت مضاعف از جایگاه حقوقی زنان در جامعه مدنظر داشته است.این فرضیه امکان سنجی شده است که قانون اساسی نوعی نظام دوگانه را برای حمایت از زنان شناسایی و رسمیت داده است؛ از سویی تضمینات عامی را مرتبط با شناسایی، اجرا و حمایت از حقوق و آزادیهای اساسی در فصل حقوق ملت برای همهی ملت اعم از زنان و مردان در نظر گرفته است و از سویی دیگر تضمینات خاص و مضاعفی را ویژهی زنان و با درک ستم و تبعیضی که در طول تاریخ به زنان روا داشته شده، تدارک دیده است که از آن می توان به عنوان اقدامات تبعیض آمیز مثبت به نفع زنان نام برد.سعی شده است تا نشان داده شود که تعمیق درک این نظام حمایتی دوگانه و حسن کاربرد آن مستلزم استفاده از سنتهای نظری حقوق شهروندی به عنوان ابزار توصیف قانون اساسی میباشد و در این چارچوب تفسیرهای تازه ای نیز از برخی مفاهیم قانون اساسی همچون برابری، نفی سلطه، نفی انحصار و عدم تبعیض صورت گرفته است.نهایتا با شناسایی برخی اصول راهبردی و برخی از نسل بندی های حقوقی در ارتباط با شهروندی زنان می توان گفت حقوق و آزادیهای زنان در این پژوهش عبارت است از مجموعهی مطالباتی که زنان با تکیه بر قانون اساسی به عنوان شهروندان ایرانی پیگیری مینمایند. طبیعتا توازن این حقوق، با پذیرش تعهدات و مشارکت مسیولانه در زندگی اجتماعی و در بطن آن معنا یافته است. این حقوق به یک معنا عام هستند؛ یعنی تضمینات عامی که قانون اساسی در حمایت از همهی شهروندان اعم از زن و مرد در فصل حقوق ملت به طور مساوی تحت حاکمیت قانون تدارک دیده است؛ و به یک معنا خاص هستند، یعنی تضمینات خاصی که قانون اساسی در حمایت از زنان و با ملاحظهی شرایط خاص آنان مدنظر قرار داده است. راهبرد اصلی این حقوق به طور سلبی ممنوعیت تبعیض و به طور ایجابی رفع تبعیضات ناروا (اقدامات تبعضآمیز مثبت به نفع زنان) میباشد.

حقوق شهروندی ، قانون اساسی، آزادیهای زنان