بهمن داداش زاده - محقق موسسه تحقیقات مرکبات کشور
فرهاد رفعت - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات مرکبات کشور
فایزه درجانی - کارشناس موسسه تحقیقات مرکبات کشور

دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم را، امنیت غذایی می دانند. طبق این تعریف موجود بودن غذا، دسترسی به غذا و پایداری در دریافت غذا سه عنصر اصلی می باشد. به همین منظور تولید و مصرف میوه ها که در سبد غذایی روزانه افراد جایگاه ویژه ای از نظر تامین ویتامین مورد نیاز بدن دارد. به همین منظور انجام تحقیقات اصلاحی در باغبانی بخصوص مرکبات و تشکیل میوه و اجزای عملکرد آن می تواند نقش به سزایی در تولید بیشتر بخصوص امنیت غذایی ودر نتیجه امنیت ملی داشته باشد. این تحقیق در آزمایشگاه موسسه تحقیقات مرکبات رامسر انجام شد. انجام تحقیقات اصلاحی بر روی درختان میوه، تشکیل میوه و رشد دانه گرده و حصول از اطمینان زیوایی دانه گرده و تعیین درصد جوانه زنی در محیط درون شیشه ای، از فاکتورهای موثر در امر میزان تشکیل میوه ( Fruit set ) می باشد. این خصوصیات در محیط درون شیشه ای به تبعیت از آن، انجام دوره گرده افشانی موثر ( EPP )، خود نیز تابع عواملی چون، رقم، پایه، دما، شرایط تغذیه ای و اقلیم می باشند. در این تحقیق از ماده استوکارمن جهت تعیین درصد زیوایی اولیه دانه گرده ( رنگ آمیزی دانه های گرده تازه ) و بوریک اسید به میزان 40 پی پی ام، سوکروز 150 و آگار 7 گرم در لیتر برای ساخت محیط کشت دانه های گرده ( تعیین درصد جوانه زنی )، به کار رفته است. نتایج حاصل از میانگین داده ها، در خصوص درصد جوانه زنی دانه های گرده تازه بر روی محیط کشت گویای آن بود که ژنوتیپ دورگ یاشار با 38/3 درصد و ژنوتیپ ترویر سیترنج با سه درصد دارای بیشترین و کمترین مقدار را دارا بودند. همچنین بیشترین میزان رشد طولی لوله گرده به میزان 345 میکرون مربوط به ژنوتیپ دورگ یاشار بود. همچنین بیشترین درصد زیوایی اولیه دانه گرده تازه از طریق رنگ آمیزی ( توسط محلول استوکارمن )، مربوط به ژنوتیپ پونسیروس تریفولیاتا به میزان 93/56 درصد بود. همچنین نتایج حاصل از میانگین داده ها در خصوص تعیین درصد تشکیل میوه ژنوتیپ ها از طریق تلاقی مصنوعی ( دورگ یاشار به عنوان والد مادری و سایر ژنوتیپ ها به عنوان والد پدری)، بیانگر آن است که بیشترین درصد تشکیل میوه مربوط به ژنوتیپ پونسیروس تریفولیاتا با 37/14 درصد و کمترین آن مربوط به ژنوتیپ ترویرسیترنج با 1/08 درصد می باشند.

دورگ گیری ، ژنوتیپ، استوکارمن، محیط کشت