حسن امین پور - دانشگاه پیام نور گروه علمی روانشناسی تهران
جعفر مهدی زاده - دانشگاه پیام نور گروه علمی روانشناسی تهران

بیان مساله: طرحوارههای ناسازگار به عنوان زیرساختهای شناختی منجر به تشکیل باورهای غیرمنطقی می شوند. طرحوارهها دارای مولفههای شناختی، عاطفی و رفتاری هستند. هنگامی که طرحواره های ناسازگار اولیه فعال می شوند سطوحی از هیجان منتشر میشود و مستقیم یا غیرمستقیم منجر به اشکال مختلفی از آشفتگی های روان شناختی نظیر افسردگی، اضطراب، عدم توانایی شغلی، سوء مصرف مواد، تعارضات بین فردی و مانند آن میشود. طرحواره های ناسازگار مستقیما0 منجر به اختلال شخصیتی خاصی نمیشوند اما آسیب پذیری فرد را برای این اختلالات افزایش میدهند(هالجین و ویتبورن، 1384 .(روش پژوهش: پژوهش از نوع زمینه یابی بوده است. با توجه به هدف پژوهش پرسش نامه های طرحوارهای اولیه اختلالات شخصیت و خود پنداره و عزت نفس بر روی 400 دانش آموز مقطع راهنمایی اجرا شد. برای بررسی رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون، برای بررسی تفاوت نمرات آزمودنی ها از آزمون های t مستقل و همچنین برای بررسی تاثیر متغیرهای پیش بین بر متغیر ملاک از آزمون رگرسیون گام به گام استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها به وسیله نرم افزار 18 Spss انجام گرفت. نتایج: نتایج به دست آمده نشان میدهد که بیشترین رابطه بین متغیرهای خودپنداره و محرومیت عاطفی و همچنین خود پنداره و شرم و نقص و خود پنداره با شکست بوده است. همچنین بیشترین رابطه عزت نفس با متغیرهای محرومیت عاطفی و سپس با متغیرهای انزوای اجتماعیو با شرم و نقص بوده است. براساس نتایج جدول 3 انزوای اجتماعی 7/4 درصد خود پنداره را در دانش آموزان راهنمایی تبیین میکند. همچنین براساس نتایج جدول 4متغیرهای انزوای اجتماعی، محرومیت عاطفی و معیارهای سرسختانه به ترتیب 8/5 ،9/6 و 8/7 درصد واریانس عزت نفس را در دانش آموزان راهنمایی تبیین میکنند. بحث: با توجه به نتایج پژوهش ایجاد حس اعتماد به نفس و عزت نفس و همچنین خودپنداره، لزوم توجه بیشتر به مسایل روان شناختی در مقطع نوجوانی در شهرهای بزرگ در مقایسه با شهرهای کوچک و همچنین لزوم توجه بیشتر به مسایل نوجوانان پسر در زمینه شرم و نقص، ناخوشایندی اجتماعی، شکست، وابستگی بیکفایتی، گرفتاری و استحقاق در مقایسه با نوجوان دختر که با احتمال بیشتری درگیر مسایل جامعه هستند و انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه در دانش آموزان روستایی پیشنهاد می گردد.

طرحوارههای ناسازگار اولیه اختلالات شخصیت، خود پنداره، عزت نفس، نوجوانان، دوره راهنمایی