هدیه احمدپری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران،
سیدابراهیم هاشمی گرم دره - استادیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
فاطمه بومه - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق خشک و بیابانی دانشگاه یزد

موادی مثل رنگها، نمکها که در نقطهای آن را وارد لایه آبدار میکنند و در نقاط دیگر در پایین دست، منتظر ظاهر شدن آن میشوند را ، ردیاب میگویند و به طور کلی میتوان گفت ردیابها انواعی از ماده یا انرژی هستند که به منظور تعیین توزیع زمانی و مکانی آب و مواد آلاینده آن، در منابع آب و خاک به کار میروند. امروزه ردیابی در مسایل آب و خاک در مقایسه با گذشته کاربردیبسیار گستردهتر یافته است. بررسی ارتباط هیدرولیکی و ویژگیهای هیدرودینامیکی سفرههای آب زیرزمینی، ارزیابی منشاء وگسترش آلودگی از مهمترین کاربردهای این روش هستند. در کشور ما نیز همگام با فرآیند توسعه و با رشد فزاینده صنعت سدسازی ومطالعات منابع آب و خاک در حوضههای گوناگون، روش ردیابی در آبهای سطحی و زیر سطحی نیز افزایش یافته است. به کارگیری ردیابها در منابع آب و خاک براساس ویژگیهای محیط و خصوصیات ردیاب صورت میگیرد. گاهی اوقات خصوصیات هیدرولوژیکیمکان مورد استفاده، محدودیتهایی را برای استفاده از برخی ردیابها به وجود میآورد. اثرات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی نیز ممکن است بر نتایج ردیابی تاثیرگذار باشد. به دلیل تاثیر عوامل مختلف فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک بر حرکت برخی املاح خاک،بررسی چگونگی حرکت آنها تحت تاثیر نفوذ آب در خاک دشوار میباشد، به همین خاطر محققین از ردیابهای مختلفی برای رسیدن به این منظور استفاده نمودهاند. نمکهای برومید وکلرید از منابع مختلفی به خاک اضافه میشود. برومید و کلرید به راحتیشسته میشوند و به دلیل این خاصیت به عنوان ردیاب حرکت آب و املاح در خاک مورد توجه قرار گرفتهاند. به همین خاطر در بیشتر مطالعات آزمایشگاهی انتقال آلایندههای پایدار، از برومید یا سدیم کلرید به عنوان آلاینده خنثی یا غیر جذبی استفاده گردیدهاست. در این مطالعه به بررسی نقش ردیابها در منابع آب و خاک و به معرفی ردیابهایی همچون سدیم برومید ، پتاسیم برومید و سدیم کلرید پرداخته شده است.

ردیاب، منابع آب و خاک، ویژگیهای محیط، خصوصیات ردیاب، برومید، کلرید