نسیم ربیعی
محمد رضا بمانیان

فن آوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه هزاره سوم مطرح شده است . در این عرصه شهر نیز به واسطه تحول مفهوم فضای شهری و ظهور زیر ساخت نوین فن آوری اطلاعات و ارتباطات متحول می شود. اهمیت دستاورد های عصر فن آوری اطلاعات و ارتباطات بسیار فراتر از وسیله آن ( اینترنت، GPS و ...) است. تکنولوژی IT این امکان را فراهم می کند که شخص توامان در هر دو بعد واقعیت و مجاز حضور داشته باشد و فراتر از حدود فضائی زمانی محل استقرار خود به درک فضا نائل شود . از این رو ماهیت فضای شهری که به دو عامل محیط ( فیزیکی و غیر فیزیکی ) و فرهنگ ( مجموعه دستاورد های مادی و غیر مادی یک جامعه ) بستگی دارد ‚ به واسطه تکنولوژی جدید متحول خواهد شد. از سوی دیگر شکل شهر ‚ عملکرد ‚ ترکیب و پراکنش فعالیت ها همواره به شدت تحت تاثیر قابلیت های شبکه زیر ساخت آن بوده است . بنابر این همانطور که انقلاب صنعتی موجب تحولات اساسی در شهر و بافت آن شد ‚ زیر ساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات نیز موجب تحولات گسترده ای در کالبد شهر می شود . با توجه به عمق و گستره این تحولات ‚ ضروری است که به هدایت این جریان از طریق شناخت قابلیت های جدید و بررسی تحولات کالبدی شهر تحت تاثیر این فن آوری نوین بپردازیم. زیرا آنچه موجب نگرانی های موجود در خصوص اثرات سوء تکنولوژی جدید شده است ‚ ناشی از تاثیرات برنامه ریزی نشده ایست که در تقابل فضای مجازی و فضای واقعی روی می دهد . در این نوشتار با پرهیز از نگرش انتزاعی به مبحث فن آوری اطلاعات و ارتباطات ‚ تاثیرات آن را بر فضای شهری ‚ کالبد و سیمای شهر بررسی کرده و در پایان تعریف جدیدی از طراحی شهری در عصر فن آوری اطلاعات و ارتباطات ارائه می شود .