حمیدرضا روحانی راوری - عضو هیات علمی گروه نقاشی دانشگاه هنر اصفهان

هنرهای تجسمی در ایران تاریخی کهن دارد که به نخستین نقش افکنی ها بر پیکر سفال ها و پهنه دیوارها در هزاره های قبل باز می گردد؛ و لیکن در دوران اسلامی و در دربارهای هنرپرور ایرانیان قاعده مند می شود. از صدها نسخه نگاره، گلچین و مرقعات نفیس گرفته تا منظرهای نقش بسته بر دیوار ابنیه ها، حکایت از تداوم و تکامل رموز و فنون هنرها در طی نسل های متمادی دارد که غالبا در کتابخانه های دربار و در قالب یک نظام آموزشی استاد و شاگردی شکل گرفته است. از عصر ترکمانان نخستین بارقه های تاثیر پذیری از هنرهای غربی رخ می نماید. و پس از انحطاط و رخوت ایران در د وران پایانی حکومت صفویان هنرهای تصویری ایران از پیشینه با شکوه خود گسسته می شود. تا اینکه در دوران قاجار نخستین مدارس با الگو برداری ناقص از مراکز هنری غرب در ایران تاسیس می گردد. پژوهش حاضر که از نظر هدف جزء پژوهش های توسعه ای قرار می گیرد در پی جستجوی عوامل گسست نظام استاد / شاگردی در پهنه آفرینشگری آثار تجسمی در ایران و گرایش به سمت الگو برداری از شیوه های آموزش مدارس هنری در غرب است. نویسنده در تلاش است به این پرسش که چه عواملی در تحول نظام آموزش هنرهای تجسمی این دوران نقش داشته است با مراجعه به اسناد و منابع کتابخانهای پاسخ گوید. نتایج حاصل نشان می دهد شکل گیری اندیشه تجدد در ایران از پس مواجهه با مظاهر مدرنیزاسیون غربی سبب رواج نظام نوین آموزشی شده است.

آموزش، هنرهای تجسمی، عصر قاجار، دارالفنون، دارالصنایع ناصری