حسین امیری - استادیار و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی تهران
فرزانه صمدیان - کارشناس ارشد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی(ره)
محمد جعفری - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی(ره)

در عصر حاضر دانش به یکی از ارکان اصلی رشد و توسعه تبدیل شده و جوامع در عرصههای مختلف دانش و اطلاعات را به عنوان نیرو محرکه موتور رشد و توسعه مورد توجه قرار دادهاند. ازاینرو، دانش نقش با اهمیت و تاثیر قابل توجهی در افزایش ظرفیتهای تولید و دستیابی کشورها به رشد اقتصادی ایفا میکند. بر این اساس، مقاله حاضر به بررسی رابطه بین اقتصاد دانشبنیان با ظرفیتهای تولیدی و رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک طی سالهای 2014 -2004 میپردازد. هدف از مقاله پیشرو، پاسخ به دو سوال است: 1 -کشورهای عضو اوپک به عنوان یک مجموعه از کشورهای نفتی و منبع محور تا چه اندازه دانش را در تابع تولید خود وارد کردهاند و 2 -ورود دانش به تابع تولید این کشورهای چه تاثیر بر ظرفیتهای تولیدی این کشورها داشته است نتایج پژوهش حاکی از ارتباط مثبت و معنادار تمام متغیرها، از جمله: متغیرهای تشکیل سرمایه ثابت به صورت درصدی از GDP ،اشتغال نیروی کار به صورت درصدی از GDP ،شاخص سرمایه انسانی و شاخص اقتصاد دانش بنیان با ظرفیتهای تولیدی و نرخ رشد اقتصادی دارد. این امر در حالی است که، براساس ضرایب دو متغیر توسعه سرمایه انسانی و شاخص اقتصاد دانش بنیان، مشخص میشود که اثرگذاری دانش بر روی ظرفیتهای تولید و نرخ رشد، در کشورهای عضو اوپک بسیار پایین است. این مسیله نشان میدهد که رشد اقتصادی در کشورهای صادرکننده نفت بیشتر سرمایهبر و کاربر میباشد و کمتر متاثر از توسعه انسانی و اقتصاد دانش بنیان است. ازاینرو، جهت بهبود جایگاه دانش در اقتصادهای عضو اوپک و دستیابی به ظرفیتهای تولیدی بالاتر، هدفمند کردن نظام آموزشی در این کشورها از طریق ایجاد ارتباط مراکز آموزشی با صنعت، افزایش هزینهکرد منابع حاصل از صادرات نفت در این کشورها در راستای تحقیق و توسعه و افزایش حمایت این کشورها از ابداع و نوآوری پیشنهاد میشود.

اقتصاد دانشبنیان، ظرفیتهای تولیدی، رشد اقتصادی، کشورهای عضو اوپک