شیوا جلال پور - استادیار گروه علوم سیاسی ، واحد اهواز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز ، ایران.
حسین کریمی فرد - استادیار گروه علوم سیاسی ، واحد اهواز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز ، ایران.
احسان مدملیل - دانشجوی دوره دکتری علوم سیاسی دانشگاه آزاد، واحد اهواز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهواز ، ایران.

مفهوم توسعه یکی از مهمترین مفاهیمی است که در کشورهای جهان سوم بیش از سایر کشورها موردتوجه بوده است و همواره بخش قابل توجهی از تلاش روشنفکران و اندیشمندان این کشورها و مطالعات آنها بر روی این مفهوم بوده است. مطالعات صورت گرفته در حوزه توسعه مانند سایر مفاهیم علوماجتماعی یک دست نبوده و در معانی تفاوتی به کار رفته است. در بسیاری از نوشتههای اولیه وجه اقتصادی توسعه بیش از سایر ابعاد این مفهوم مورد توجه قرار گرفته و بیشتر آن را به جای مفهوم رشد و به طور خاص درآمد سرانه به کار گرفتهاند. اما با گذشت زمان این مفهوم اشکال وسیعتری به خودگرفته و در سایر ابعاد اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ... نیز مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا ابتدا مفهوم توسعه و مراحلی که این مفهوم تا به امروز سپری کرده و تغییر و تحولات آن را مورد توجه قرار دهد. لذا پژوهش حاضر تلاشی است برای شناسایی روند تحقیقاتی کهدرباره توسعه سیاسی صورت گرفته و اینکه این مفهوم چه تحولاتی را طی کرده است. سپس به بحث توسعه سیاسی با نگاه به جامعه ایران به عنوان یکی از مهمترین ابعاد توسعه و اضلاع آن یعنی دولت،جامعهمدنی و شهروندی و نقشی که این عناصر در مشارکت و رقابت سیاسی به عنوان مهمترین عواملموثر در توسعه سیاسی داشته را مورد بررسی قرار دهد و موانع تحقق آن در جامعه ایران را مورد توجه قرار دهد.

توسعه، توسعه پایدار، توسعه سیاسی، ایران، جامعه مدنی