طاهره چال دره - استادیاردانشگاه آزاد اسلامی واحدگرمسار
پریوش ملکی - کارشناس ارشدزبان و ادبیات عرب و دبیرآموزش و پرورش شهرستان آرادان

ابنفارض مصری بزرگترین شاعر صوفی عرب و معاصر ابن عربی است او را سلطان العاشقین لقب دادهاند. شعر او اوج زبان تصوف و تجارب عرفانی است دیوان وی با وجود حجم اندک از مشهورترین دواوین عرب به شمار میرود و در آن مفاهیم برجسته و مصطلحات عرفانی بسیاری به چشم می خورد که حاوی مطالب و حقایقی است که خداوند متعال در دل اولیاء و خاصان به ودیعه گذاشته است. یکی از این مصطلحات حقیقت محمدی میباشد که به منظور درک بهتر و شناخت لطایف و حقایقی که این عارف واصل بدان دست یافته و از آن به زبان شعر سخن گفته است.در اهمیت مضامین عرفانی اشعار ابنفارض همین بس که این اشعار از طرف عارفان بزرگواری مانند: قیصری و ابنترکه و جامی و فرغانی مورد شرح و تفسیر قرار گرفته است و همچنین شیخ حسن البورینی (1024ق، 1615 م) که با تکیه بر معانی ظاهری، دیوان وی را شرحی ادبی و لغوی و خالی از تاوی لات صوفیانه نموده است و مشهورترین شرح صوفیانه آن شرح عبد الغنی النابلسی ( 1143ق، 1730 (است. و رشید بن غالب دحداح دو شرح مزبور را تلفیق کرده است و کتاب او دراین باره بارها به چاپ رسیده است.بنابراین شرح و تحلیل این مصطلح ضروری مینماید. در این مقاله از رهگذر تامل بر شرححال ابن فارض مصری و اشعار وی به بررسی مصطلح حقیقت محمدی پرداخته شده است.

ابنفارض - مصطلح عرفانی - حقیقت محمدی - روح