وحید مغانی بیله سوار - کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی-آبخیزداری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
بهنام فریدگیگلو - دانشجوی دکترای علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه کاشان
اکبر نوروزی شکرلو - دانشجوی دکترای علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه شهرکرد

این پژوهش به منظور بررسی تغییرات مکانی کیفیت آبهای زیرزمینی آبخوان دشت اردبیل در دوره آماری بلند مدت 30 ساله (1384-1336) با استفاده از روش های درونیابی انجام شد. پس از انتخاب بهترین منابع مورد ارزیابی با توجه به پراکنش و صحت داده ها، استخراج، کنترل و مرتب سازی آمار در محیط نرم افزار Excel انجام و پس از بررسی آزمون های کلموگراف – اسمیرنف و شاپیرو – ویلک در محیط برنامه SPSS 18.0 نرمال بودن داده ها بررسی شد؛ سپس با استفاده از نرم افزار GS+ بهترین مدل واریوگرام به ساختار فضایی داده ها که شامل عمق آب و پارامترهای کیفیت آب ((-)Hco(3), So(4), Cl و TH) هستند برازش داده شد. نتایج نشان داد که بسته به نوع متغیر، مدل های کروی، نمایی و گاوسین بهترین مدل واریوگرام است. تمامی روش های درونیابی اعم از چهار روش قطعی وزن دهی عکس فاصله، چندجمله ای محلی، چندجمله ای جهانی و توابع پایه ای شعاعی و دو روش زمین آماری کریجینگ و کوکریجینگ در محیط نرم افزار 9.3 ArcGIS مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به میزان خطای RMSE هریک با استفاده از تکنیک اعتبارسنجی حذفی (C.V) بهترین روش در مجموع روش وزن دهی عکس فاصله برای متغیرهای مستقل و روش کوکریجینگ برای متغیرهای وابسته تشخیص داده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در نواحی شرق تا جنوبی و نواحی غربی آبخوان که بیشترین کاربری آنها اراضی مرتعی و اراضی کشاورزی دیم است میزان املاح کم بوده و بیشترین میزان املاح و در واقع بدترین کیفیت آب در نواحی جنوب غربی و مرکزی آبخوان با کاربری کشاورزی آبی و به دلیل مصرف بیش از اندازه کودهای شیمیایی است.

تغییرات کیفی، درونیابی، وزن دهی عکس فاصله، GS+, ArcGIS