تاثیر برخی خصوصیات حوزه آبخیز در گسترش فرسایش خندقی (مطالعه موردی حوزه آبخیز قوری چای استان اردبیل)

فرسایش خاک به وسیله آب یکی از مهمترین فرایندهای تخریب سرزمین به ویژه در مناطق نیمه خشک به شمار می آید. از میانانواع مختلف فرسایش آبی، فرسایش خندقی یکی از مهمترین رخدادهای موثر در نابودی خاک، تغییر منظر زمین و منابع آب وپسرفت اراضی است. فرسایش خندقی در حوزه آبخیز قوری چای باعث آسیب رساندن به اراضی مرتعی و کشاورزی مرغوب وهمچنین اراضی مسکونی روستایی و تاسیسات جاده ای شده است. بنابراین نیاز ضروری جهت بررسی عوامل موثر در گسترشفرسایش خندقی در حوزه مورد نظر ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش تحلیلسلسله مراتبی (AHP)، عوامل موثر در گسترش فرسایش خندقی نظیر شیب، جهت جغرافیایی، طبقات ارتفاعی، کاربری اراضی وواحدهای موثر ژیومرفولوژی مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین برای کاربری های مختلف و واحدهای ژیومورفولوژی موجود، زیرواحدهای موثر انتخاب و با روش تحلیل سلسله مراتبی ارزیابی شدند. به منظور ارزیابی میزان تاثیر معیارها، طبقات و عوامل موثربه صورت دو به دو با هم مقایسه و شاخص وزنی آنها به دست آمد، نقشه پهنه بندی گسترش فرسایش خندقی با توجه به وزنمعیارها تهیه شد و در نهایت نقش عوامل موثر در گسترش فرسایش خندقی در حوزه قوری چای تعیین شد. نتایج حاکی از آن بودکه موثرترین عامل در گسترش فرسایش خندقی در حوزه قوری چای شیب بوده و بیشترین گسترش فرسایش خندقی در مناطقمسطح و شیب های کمتر از 2 درصد، طبقه ارتفاعی 340-240 ، در جهت شمالی شیب و در کاربری مرتع بوده است.

Keywords:

فرسایش خندقی , خصوصیات حوزه , AHP , GIS