مژگان یوسفی - کارشناس ارشد معماری

بافت عمومی سکونتگاه های روستایی بیانگر شکل، فرم و الگوی حاصل از تاثیرگذاری عوامل گوناگون در عرصه روستا و نحوه ارتباط و کنش متقابل این عناصر و ویژگی هاست. بافت های روستایی حاوی اطلاعات مفیدی برای ارزیابی میزان تاثیرپذیری فرایند شکل گیری و توسعه طبیعی کالبد روستاها از عوامل مختلف محیطی، اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی هستند که در بیاری از روستاهای کشور نیز حضورو تداوم دارند. روستاها به واسطه کارکرد اساسی خود که تامین کننده بسیاری از نیازهای زیستی، سکونتی و اقتصادی جامعه روستایی هستند، از خصیصه پویایی و تغییر دایمی برخوردارند. پویایی روستاها در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فضایی قابل بررسی و ملاحظه است. بافت کالبدی روستاها علاوه بر دخالت مستقیم افراد جامعه از عوامل محیطی نیز تاثیر می پذیرند. شدت تاثیرگذاری این عوامل گاه بواسطه توانایی های انسانی کاهش می یابد ولی همواره تاثیرات خود را بر شکل بندی کالبد و سازمان فضایی روستا حفظ می کند. بنابراین خصوصیات کالبدی روستاها تحت تاثیر دو گروه کلی عوامل مرتبط با محیط یا طبیعت و انسان شکل می گیرد. از این رو در این مقاله به بررسی بافت های اصیل و باقی مانده تاریخی در استان سیستان شهرستان زابل می پردازیم تا ویژگی های بارز آن را بیان کنیم و ارزش تاریخی آن را مشخص گردانیم.

بافت روستایی، معماری روستایی، عناصر شکل گیری، فرم بافت تاریخی، سیستان