ارزیابی نقش شوراها و دهیاران در فرایند توسعه پایدار روستایی از دیدگاه روستاییان (مورد مطالعه: بخش ملاوی شهرستان پلدختر)

فرایند توسعه از مهم ترین موضوعات مورد بحث سرزمین ها، به ویژه کشورهای در حال توسعه است. تحقیق پیشرفت و توسعه کشورها مستلزم بهره گیری از استعداد و توان و حضور فعالانه مردم و مشارکت آنها در مراحل توسعه است، به طوری که توسعه و مشارکت را اموری درهم تنیده دانسته اند، و فرایند توسعه را زمانی با ثبات و موفقیت همراه می دانند که با افزایش مشارکت مردم توام باشد (متقی زاده، 1380: 42).در سیستم جدید مدیریتی کشور، مدیریت روستاها به شوراها و دهیاری ها سپرده شده است. مدیریت روستایی در فرایند توسعه روستایی یکپارچه و پایدار نقش اساسی دارد. مدیریت روستایی در واقع فرایند سازماندهی و هدایت جامعه و محیط روستایی از طریق شکل دادن به سازمان ها ونهادهاست. این سازمان ها و نهادها، ابزار یا وسایل تامین هدف های جامعه روستایی هستند. هدف هایی که مردم آن را ترسیم میکنند و میپذیرند. همچنین مدیریت توسعه روستایی فرایند چند جانبه ای است که شامل سه رکن مردم، دولت و نهاد های عمومی هستند. در این فرایند با مشارکت مردم و از طرق تشکیلات و سازمان های روستایی برنامه ها و طرح های توسعه روستایی تدوین و اجرا گردیده و تحت نظارت و ارزشیابی قرار می گیرد(رضوانی،1383: 211).با پیروزی انقلاب سیستم مدیریت روستا های ایران با تصویب قانون شورای اسلامی شهر و روستا به عهده این شوراها گذاشته شد. یکی از ابتکارات این قانون تعریف یک مقام اجرایی به نام دهیار در هر روستا است که وظیفه اجرای مصوبات شورا را در روستا بر عهده دارد. ولی به دلایل مختلف از جمله عدم پیش بینی قوانین استخدامی، مالی، تشکیلات و سازمان مناسب دهیاری و نبود منابع درآمدی پایدار در روستا ها، عملا از نظر اجرایی، ایجاد دهیاری ها در غالب روستاها مسکوت ماند.(وزارت کشور، 1377، ص210) این حرکت از لحاظ قانونی با تصویب قانون دهیار های خودکفا در روستاهای کشور در تیر ماه 1377 آغاز شد. دهیاری نهادی غیر دولتی و عمومی تعریف شده است، و دهیار فردی است که منتخبان مردم، یعنی شورا ا و را انتخاب می کند. در واقع دهیاری خارج از محدوده دست و پا گیر دولتی و با در خواست و احساس نیاز عموم اهالی روستا تشکیل شده است تا ارایه خدمات عمومی روستا را بر عهده گیرد حقیقت اینست که خلاء مدیریتی در جامعه روستایی و مشخص نبودن متولی خاص ارایه خدمات عمومی به ساکنین روستا طی دهه های اخیر، آسیب های جبران ناپذیری را بر پیکر جامعه روستایی وارد کرده است. اهداف اساسی مدیریت روستایی و توسعه روستایی با یکدیگر همپوشانی دارند. از زمانی که توسعه روستایی مورد توجه واقع شد در کنار آن نیز مدیریت روستایی مدنظر برنامه ریزان و صاحب نظران قرار گرفت. موضوع مدیریت روستایی در ایران طی چند دهه گذشته و شاید در یکصدسال اخیر در ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یکی از مهمترین و حساس ترین معضل و چالش برنامه ریزان و متخصصین بوده است. این مساله همان قدر که در هر یک از ابعادش اهمیت فوق العاده ای دارد، برای روستا و روستاییان که به گفته لمپتون اساس حیات اجتماعی ایران بر آنها استوار است حایز اهمیت می باشد (لمتون،1339، 12). با این حال هیچ عاملی در عدم موفقیت برنامه های توسعه روستایی مهمتر از عدم درک صحیح از مدیریت روستایی و ویژگیهای آن و همچنین تفاوت میان شهر و روستا و در نتیجه تفاوت در نحوه اداره آنها نیست (چمبرز،1376،230).تحقیق حاضر با هدف ارزیابی نقش شوراها و دهیاران در فرایند توسعه پایدار روستایی انجام شده است و در پی یافتن پاسخ های مناسب و مستدل برای این سوال است که شوراها و دهیاران تا چه اندازه ای در توسعه روستاها موثر بوده اند