بررسی ویژگی های طراحی حیاط خانه های سنتی در آب و هوای گرم و خشک

با گذشت زمان و تبدیل معماری سنتی به معماری مدرن حیاط از این معماری حذف شد و استخوان بندی اصلی معماری ایرانی به هم ریخت. معماری معاصر نسبت به تامین آسایش و محرمیت در این خانه ها به مخاطره افتاد و در این زمان بود که ارزش معماری سنتی ایرانی بیش از پیش مشخص شد چرا که با طراحی حیاط مرکزی، امنیت، آرامش، محرمیت، خرده اقلیم مناسب، و تقسیم بندی فضایی و …جوابگوی بسیاری از مشکلات بود. الگوی حیاط مرکزی نیز بیشتر تحت تاثیر محیط های گرم و خشک می باشد اما برای به وجود آوردن آسایش در سایر اقلیم نیز، در معماری سنتی ایرانی استفاده شده است. یکی از مهم ترین عوامل موثر در طراحی شهرها، اقلیم می باشد. آنچنان که تاثیر آن در تمام تار و پود بافت شهری و حتی تک تک بناها و عناصر معماری داخلی فضاها دیده می شود. حیاط مرکزی چون واحه ای طبیعی، نور، آب، باد و گیاه را گرد هم می آورد و بدین ترتیب در شرایط نامطلوب محیطی، منطقه آسایش برای ساکنان فراهم می سازد. خانه ها و حیاط های بزرگ خانه های قدیمی، همیشه طوری ساخته می شدند تا از بهترین جهت تابش نور خورشید استفاده کنند، از بادهای نامناسب و توفان های منطقه ای در امان باشند و رو به سمت بادهای مطبوع قرار گیرند. ساخت این خانه های طوری بود که شرایط کیفی مناسب از نظر جسمانی و روحانی را برای ساکنین ایجاد می کرد و سازمان دهی فضایی این خانه ها با سازه آن در هماهنگی کامل بود. خانه های سنتی متناسب با اقلیم، فرهنگ و مصالح منطقه مورد نظر ساخته می شد تا جوابگوی نیازهای مردم منطقه باشد. در این پژوهش سعی شده است ویژگی های بارز عنصر حیاط مرکزی در معماری سنتی ایران مطرح شود و با جمع بندی این ویژگی ها به نتیجه ای مطلوب برای استفاده از این تجربیات در معماری مدرن امروزی دست یافت.

Keywords:

اقلیم گرم و خشک , حیاط مرکزی , خانه , معماری سنتی , معماری پایدار