وحید کیانی - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه بیرجند

یکی از فاکتورهای مهم در افزایش یا کاهش توان ژیوپلیتیکی یک کشور به میزان دوری و نزدیکی به دریا و همچنین دسترسی به دریاهای آزاد بستگی دارد. خلیج فارس و دریای عمان نقش کلیدی در دسترسی بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس به دریای آزاد ایفا میکنند. علاوه بر این، وجود منابع نفت و گاز و همچنین لزوم امنیت انرژی در خلیج فارس، ارزش ژیوپلیتیکی و استراتژیک یاش را برای کشورهای منطقه و فرامنطقه ای دوچندان ساخته است. همه این عوامل موجب شده اند تا خلیج فارس و جزایر آن نقش کلیدی در معادلات ژیوپلیتیکی کشورهای حوزه خلیج فارس ایفا کنند. از این رو تحقیق حاضر در تلاش است تا با روش توصیفی - تحلیلی به نقش و جایگاه یکی از نقاط استراتژیک منطقه یعنی جزایر سه گانه در معادلات ژیوپلیتیکی کشورهای حوزه خلیج فارس بپردازد. نتایج و یافته های تحقیق حاکی از آن است که مسیله جزایر سه گانه صرفا معطوف به بعد حقوقی نبوده و از ابعاد دیگری نیز میتوان به نقش و جایگاه آن پرداخت. از مهم ترین این ابعاد میتوان به ابزار هویت سازی (ملت سازی، دولت سازی) برای امارات متحده عربی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، نقش استراتژیکی و ژیوپلیتیکی برای جمهوری اسلامی ایران و ابزاری برای حضور مجدد کشورهای فرا منطقه ای ازنظر نظامی را نام برد. بنابراین، عامل جغرافیایی به نام جزایر سه گانه برای هر یک از کشورها نقش و جایگاه متفاوتی را بازی میکند که در تحقیق حاضر به تبیین دقیق آن پرداخته شده است.

ژیوپلیتیک، هویت سازی، سازه انگاری، خلیج فارس، ایران