شهاب نوبخت حقیقی - استادیار گروه جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، ایران، تهران

مقدمه و هدف: یکی از شاخصه های پویایی و پیشرفت در هر کشوری تطبیق توسعه با مبانی نظری و فرهنگ و رسوم آن کشور است در کشور ما نیزبه لحاظ حاکم شدن ارزش های اسلامی و وجود حاکمیت دینی، سعی می شود ارزش های اسلامی با فعالیت های توسعه و پیشرفت کشور عجین شود. این پژوهش سعی دارد با شناسایی اصول اسلامی و ملی برنامه های توسعه کالبدی در مناطق شهری و روستایی کشور را مورد بررسی قرار دهد تا از این طریق بتوان ضمن رفع چالش ها و کاستی های موجود در برنامه های کالبدی یک الگوی متناسب با نیازها و سطوح فرهنگی و اجتماعی و پایگاه دینی آحاد جامعه ایجاد کرد. روش شناسی: این پژوهش ازنوع توصیفی است که ازطریق بررسی و مرور اسناد و منابع موجود به انجام رسیده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که امنیت، برخورداری از منابع آبی و حاصلخیزی سرزمین، برخورداری از راه های مواصلاتی امن و آباد، رعایت اصل نظم و زیبایی و اتقان کار ، رعایت اصل لا ضرر و لا ضرار در طراحی و نقشه کشی معابر، رعایت اصل عدم عسر و حرج در طراحی معابر از منظر قرآن و حدیث، رعایت اصول بهداشتی، ایجاد فضای سبز، ساخت مسجد، مسکن، مکان و مصالح مسکن، امنیت و استحکام مسکن، رعایت نکات بهداشتی در ساخت مسکن، وسعت مسکن، پرهیز از اسراف در طراحی خانه از شرایط مطلوب سکونت و توسعه کالبدی شهر و روستا از دیدگاه اسلام به شمار می روند.

اصول اسلامی، برنامه ریزی کالبدی، شهر، روستا