محمد درویشی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت، دانشگاه آزاد اسلامی بروجرد
محمدرضا گودرزی - استادیار دانشکده مهندسی، دانشگاه آیت الله بروجردی (ره)

کمبود منابع مالی دولت و نیاز شدید به ساخت و توسعه زیر ساخت ها ، آنها را نیازمند جذب منابع مالی بخش خصوصی درپروژ ه های زیربنایی کرده است. B.O.T را می توان یک روش مطمین جذب سرمایه خصوصی دانست که کنترل دولت را بر زیر ساخت حفظ خواهد نمود؛ ولی در صورت عدم وجود شناخت کافی از محیط اجرای پروژه، می تواند ریسک بالایی برای پیمانکار به همراه داشته باشد. بر ایناساس شناسایی و مدیریت ریسک، لازمه موفقیت پروژه های B.O.T می با شد. از طرفی با توجه به عدم قطعیت هایی که در این گونه پروژه ها موجود می باشد ، بر آن شدیم تا برای پوشش دادن آنها از نظریه فازی استفاده کنیم. در این مقاله ابتدا سعی شده با بررسی پروژه های اجرا شده به روش B.O.T و دلایل شکست آنها، ریسک ها و مخاطرات این روش مشخص گردد. سپس معیارهای مناسب جهت رتبه بندی ریسک های موجود در پروژه های B.O.T تعیین گردیده و در قالب یک مسیله تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) تعریف شده است. از آنجایی که روش تاپسیس فازی از طریق نزدیک ترین راه حل به حالت ایده آل به دنبال رتبه بندی گزینه ها می باشد، یکی از بهترین روش های تصمیم گیری با معیارهای چندگانه به حساب می آید. از طرفی با توجه به اهمیت پروژه های راه سازی سعی کردیم تا به مدیریت ریسک B.O.T روی این گونه پروژه های عمرانی بپردازیم. آزادراه اراک- خرم آباد به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفت. در پایان پس از شناسایی و رتبه بندی ریسک ها، نسبت به پاسخ مناسب به ریسک ها و همچنین تخصیص آنها به عوامل پروژه، اقدام نمودیم.

مدیریت ریسک، پروژه های B.O.T، تصمیم گیری فازی