حسن رستم پناه - مدیر امور حسابرسی و کنترل های داخلی
فایزه نیک جو - کارشناس امور حسابرسی و کنترل های داخلی

قانون بانکداری اسلامی در ایران در سال 1362 به تصویب رسید و بر اساس آن بانکها ملزم شدند در مدت سه سال تمام عملیات بانکی خود را در قالب بانکداری بدون ربا انجام دهند .در کشور پاکستان برای رشد بانکداری اسلامی سه استراتژی یعنی تاسیس بانک های کاملا0 اسلامی نوپا با مشارکت بخش خصوصی، ایجاد بانک های تجاری به عنوان مکمل بانک هایاسلامی، ایجاد یک باجه مخصوص عملیات بانکداری اسلامی درتمام شعب بانک های تجاری را در دستورکار قرارگرفت .در کشور مالزی نیز در سال 1993 طرحی تحت عنوان طرح بانکداری بدون ربا به اجرا درآمد و در سال 1996 بانک ملی مالزی باهدف انتشار جزییات عملیات بانکداری اسلامی (ترازنامه، حساب سود و زیان) صورت مالی را به عنوان الگو برای نهادهای بانکی ارایه دهنده خدمات بانکداری اسلامی منتشر کرد. همچنین، شورای ملی مشورتی بانکداری اسلامی مالزی در سال 1997تاسیس شد. در نهایت از نظام بانکی کشور مالزی سیستم بانکداری دوگانه یا دو سویه می توان نام برد. کشور انگلیس نخستین کشور غربی است که به تاسیس بانکداری خرد براساس قوانین اسلام اقدام نمود. بر این اساس ، بانک اسلامی بریتانیا با تصویب FSA در سال 2004 تاسیس شد . کشورهای دیگر نظیر مصر ، اردن، سودان، عربستان سعودی، بنگلادش و ترکیه نیز دارای یک یا چند بانک اسلامی در سیستم بانکی خود هستند که در این بانک ها عملیات بانکی براساس قوانین شریعت انجام می گیرد و مبنی بر سه اصل تسهیم سود و زیان و اصلی مبتنی بر هزینه و دستمزد و اصل خدمات بدونبهره می باشد .اگرچه منظور از طرح مباحث بانکداری اسلامی در سایر کشورها الگوبرداری کامل از آنها نیست ، لذا تجربیات سایر کشورها می تواند برای نظام بانکی کشور راهگشا باشد و با بهره گیری از این تجارب در طرح تحول نظام بانکی کشور تاحدی از ابهامات و مشکلات موجود کاسته شود، لذا در این مقالهضمن بررسی چگونگی فعالیت بانک های اسلامی در کشورهای منتخب به بررسی دلایل عدم اقبال برخی از روش ها در بانکداری اسلامی پرداخته شده است.

بانکداری اسلامی، پاکستان، مالزی، انگلیس، عملکردبانک های اسلامی