وحید میرزایی - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق
علی مظاهری - دانشجوی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمین

مساجد در ابتدا بسیار ساده ساخته میشدند و معمولا سقف حصیری داشتند. مساجد شبستانی اولین مساجد طراحی شده توسط معماران ایرانی بوده اند که ظاهری ساده و شبیه به خیمه گاه داشتند. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که شرق ایران، به ویژه خراسان، جایگاه ایوان هاست. در حقیقت، این سبک از دوره اشکانیان در ایران شکل گرفته است. تبدیل مساجد از شبستانی به چهار طاقی و با ورود ایوان به مساجد، مساجد یک ایوانی، دو ایوانی و چهارایوانی و حذف تعدادی از رواق های تکراری وکم کردن بخشی از ستونهای میانی تغیرراتی بودند که میتوان گفت تاکید بر جهت قبله مهمترین دست آورد طراحان بوده است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی، استدلالی تاریخی و مطالعات کتابخانه ای است.مسیله جانمایی ایوان در مساجد تحت تاثیر چه عواملی بوده است و هدف از این تغییرات چیست .هدف کلی از این پژوهش بررسی وجود ایوان و دلیل شکل گیری مساجد چهار ایوانی و ادامه پیدا کردن این گونه طراحی در مساجد ایران میباشد.

مسجد، چهار ایوانی، شبستان، قبله